क्रोएशियाला शेंजेन आणि युरोझोनमध्ये सामील होण्यासाठी हिरवा कंदील

जगभरातील लोकांसाठी आणि बर्‍याचदा स्वतः युरोपियन लोकांसाठीही, युरोपियन युनियन (EU) हा गोंधळात टाकणारा चक्रव्यूह आहे, आणि केवळ त्याच्या जटिल संस्थांमुळे नाही.

EU ची दोन सर्वात मोठी उपलब्धी म्हणजे कॉमन सिंगल मार्केट आणि कॉमन युरो चलनाचा अवलंब आणि शेंजेन झोनमधून लोक आणि वस्तूंची मुक्त हालचाल.

तरीही, प्रत्येक EU सदस्य राज्य शेंजेन क्षेत्राचा भाग नाही आणि प्रत्येक सदस्य राज्याने युरो हे चलन म्हणून स्वीकारलेले नाही. युनायटेड किंगडम (यूके), ब्रेक्झिटपूर्वी, EU चा भाग होता परंतु त्यांनी पाउंडचा वापर चलन म्हणून सुरू ठेवला आणि शेंजेन झोनमध्ये सामील झाला नाही. स्वीडन हा शेंजेन झोनचा भाग आहे परंतु त्याचे क्रोना चलन वापरतो. खरं तर, बल्गेरिया, रोमानिया, डेन्मार्क, स्वीडन, हंगेरी, पोलंड आणि झेक प्रजासत्ताकसह सात ईयू देश युरो वापरत नाहीत. स्वित्झर्लंड हे EU सदस्य राष्ट्र नाही परंतु ते शेंजेन झोनचा भाग आहे, तर EU सदस्य राष्ट्रे बल्गेरिया, रोमानिया, सायप्रस आणि आयर्लंड हे शेंजेन देश नाहीत. अशा प्रकारे, EU आणि Schengen क्षेत्र वेगळे करणे आवश्यक आहे आणि EU चा भाग असणे म्हणजे युरो स्वीकारणे आपोआप सूचित होत नाही.

4 दशलक्ष लोकसंख्येच्या बाल्कन राष्ट्राच्या सखोल युरोपीय एकात्मतेच्या प्रक्रियेतील शेंजेन आणि युरो झोनमध्ये सामील होणे हे प्रमुख टप्पे मानले जात आहे.

1 जानेवारी 2023 रोजी, क्रोएशियन लोकांनी नवीन वर्ष सुरू केले आणि त्यांचा देश शेंजेन आणि युरोझोनमध्ये सामील झाला. 1991 मध्ये स्वातंत्र्य मिळालेले माजी युगोस्लाव प्रजासत्ताक, 2007 नंतर ब्लॉकच्या पहिल्या विस्ताराचा भाग म्हणून 2013 मध्ये EU मध्ये सामील झाले. एका दशकानंतर, शेंगेन आणि युरो झोनमध्ये सामील होणे हे सखोल युरोपीय एकात्मतेच्या प्रक्रियेतील प्रमुख टप्पे म्हणून ओळखले जात आहे. 4 दशलक्ष लोकांचे बाल्कन राष्ट्र.

420 दशलक्ष लोकांचा समावेश असलेला शेंजेन झोन हा जगातील सर्वात मोठा पासपोर्ट-मुक्त प्रवास आणि सीमाविरहित क्षेत्र आहे. लक्झेंबर्गमधील शेंजेन शहरात 1985 मध्ये सुरुवातीला फक्त पाच देशांनी तयार केले; शेंगेन करार लोकांना, वस्तू आणि सेवांना त्याच्या सदस्य देशांमध्ये मुक्तपणे प्रवास करण्याची परवानगी देतो, प्रवास किंवा सीमाशुल्क दस्तऐवज दाखवून चेकपॉईंटवर ओळख तपासणी पास न करता. या क्षेत्रामध्ये 23 EU सदस्य राज्ये तसेच युरोपियन फ्री ट्रेड असोसिएशनचे चार सदस्य – आइसलँड, नॉर्वे, स्वित्झर्लंड आणि लिकटेंस्टीन समाविष्ट आहेत, ज्यामुळे या देशांतील नागरिकांना यापैकी कोणत्याही राष्ट्रांमध्ये काम करण्याची, अभ्यास करण्याची, भेट देण्याची आणि राहण्याची परवानगी मिळते.

क्रोएशियाचा 27 वा देश म्हणून शेंजेन झोनमध्ये प्रवेश करणे ही 11 वर्षांतील पहिली नवीन प्रवेश आहे आणि क्रोएशिया आणि इतर शेंगेन क्षेत्रामधील देशांमधील सर्व सीमा नियंत्रणे जमीन, रेल्वे किंवा समुद्रमार्गे ओलांडणाऱ्या लोकांसाठी रद्द करेल. हवाई प्रवास करणाऱ्या लोकांसाठी, चेक २६ मार्च २०२३ रोजी संपतील.

1 जानेवारी 1999 रोजी, युरो हे इलेक्ट्रॉनिक चलन म्हणून लाँच करण्यात आले, त्यानंतर 1 जानेवारी 2022 रोजी नाणी आणि नोटा लाँच केल्या गेल्या. युरोझोनमध्ये EU च्या त्या सदस्य राज्यांचा समावेश आहे ज्यांनी त्यांच्या राष्ट्रीय चलनाची जागा युरोने बदलली आहे. युरोपियन कमिशनच्या अध्यक्षा उर्सुला वॉन डेर लेयन यांनी जोर दिल्याप्रमाणे आज, 347 दशलक्ष युरोपियन दररोज युरो वापरतात.

कूनावरील कमी आत्मविश्वासामुळे, युरो पूर्वीपासूनच व्यापक वापरात होता, क्रोएशियाच्या एकूण बँक ठेवींपैकी जवळजवळ 80 टक्के आणि कर्जाच्या 60 टक्के वाटा होता.

2015 मध्ये लिथुआनियाने युरो स्वीकारल्यानंतर, क्रोएशिया हे त्याचे स्थानिक चलन कुना युरोने बदलणारा 20 वा देश बनला आहे. तथापि, कुनावरील कमी आत्मविश्वासामुळे, युरो पूर्वीपासूनच व्यापक वापरात होता, क्रोएशियाच्या एकूण बँक ठेवींपैकी जवळजवळ 80 टक्के आणि कर्जाच्या 60 टक्के वाटा होता.

प्रवेशाचे फायदे

युरो अधिकृतपणे स्वीकारण्याचे फायदे सीमापार सुलभ व्यापारामुळे अनेक पटींनी आहेत, विशेषत: जेव्हा क्रोएशियाचे बहुतेक व्यापारी भागीदार युरोझोनचा भाग असतात, त्यामुळे गुंतवणूक आकर्षित करण्याची क्षमता वाढवणे, बाह्य धक्क्यांपासून वर्धित संरक्षण, कमी कर्जाच्या अटी आणि व्याजदर, वाढलेले आर्थिक स्थिरता आणि वाढ, जीवनमान उंचावले आणि युरोपियन सेंट्रल बँक (ECB) सह जवळचे आर्थिक संबंध.

कमकुवत युरोशी जुळणारी वेळ असूनही- जुलै 2022 मध्ये 20 वर्षांत प्रथमच चलन अमेरिकन डॉलरच्या तुलनेत समता गाठले; युरोझोन देशांनी चलनवाढीचा खालचा स्तर अनुभवला आहे, क्रोएशियाचा चलनवाढीचा दर नोव्हेंबर २०२२ मध्ये १३.५ टक्के होता आणि युरोझोनच्या १० टक्क्यांपेक्षा जास्त होता.

क्रोएशियासाठी जिथे पर्यटनाचा GDP मध्ये 20 टक्के वाटा आहे, तिथे पर्यटनाला चालना मिळणे हे शेंजेन आणि युरोझोन या दोन्ही देशांमध्ये सामील होण्याचे सर्वात मोठे फायदे आहेत.

क्रोएशियासाठी जिथे पर्यटनाचा GDP मध्ये 20 टक्के वाटा आहे, तिथे पर्यटनाला चालना मिळणे हे शेंजेन आणि युरोझोन या दोन्ही देशांमध्ये सामील होण्याचे सर्वात मोठे फायदे आहेत. सीमा नियंत्रणे काढून टाकल्याने स्लोव्हेनिया आणि हंगेरीसह 73 भू-सीमा क्रॉसिंगवरील लांबलचक रेषा दूर होतील जेथे बहुतेक अभ्यागत कारने येतात. आणि 20 दशलक्ष वार्षिक पर्यटकांपैकी 70 टक्के पर्यटक देखील युरोझोन देशांमधून येत असल्याने, सामान्य चलन पैशाची देवाणघेवाण करण्याची गरज दूर करेल.

शेंगेन झोनमध्ये त्यांच्या देशाच्या प्रवेशास मनापासून अनुकूल असले तरी, क्रोएशियन लोकांनी युरो स्वीकारण्याबद्दल संमिश्र भावना प्रदर्शित केल्या आहेत, केवळ 55 टक्के लोकांच्या बाजूने, तर इतरांना संभाव्यतः वाढीव जीवनमानाची भीती वाटते. विशेष म्हणजे, 2013 मध्ये, जेव्हा क्रोएशिया EU मध्ये सामील होणार होता, तेव्हा केवळ 45 टक्के क्रोएशियन लोकांनी या निर्णयाला मान्यता दिली होती, तसेच इतर EU देशांमधील राहणीमानाचा खर्च आणि स्पर्धा वाढण्याची भीती दाखवली होती.

युरोचा अवलंब केल्याने निःसंशयपणे लक्षणीय आर्थिक लाभ होणार असला तरी, जागतिक बँकेने असे म्हटले आहे की क्रोएशियाला अजूनही त्याची सरासरी उत्पन्न पातळी वाढवण्यासाठी योग्य राष्ट्रीय धोरणे स्वीकारण्याची आवश्यकता आहे, कमी होत चाललेल्या लोकसंख्येमुळे आणि अनेक तरुण क्रोएशियन लोक श्रीमंत शेजारील देशांमध्ये संधींना प्राधान्य देत आहेत. , उर्वरित EU च्या बरोबरीने.

एक जटिल प्रक्रिया

युरोपशी संबंधित बहुतेक प्रकरणांप्रमाणे, युरोझोन आणि शेंजेन झोनमध्ये प्रवेश करण्याची प्रक्रिया लांबलचक आणि कंटाळवाणी आहे, ज्यासाठी युरोपियन कमिशन, युरोपियन संसदेकडून हिरवा कंदील आवश्यक आहे आणि शेवटी परिषदेद्वारे सर्व 27 EU सदस्य राष्ट्रांकडून एकमताने करार झाला आहे. EU चे—शेंजेनच्या बाबतीत, शेंगेन झोनचा भाग असलेल्या सदस्य राष्ट्रांकडून एकमताने करार आवश्यक आहे).

युरोझोनमध्‍ये समावेश करण्‍यासाठी, 1991 मास्ट्रिच्‍ट निकषांमध्‍ये उल्‍लेखित करण्‍यासाठी, प्रश्‍नातील देशाला कमी महागाई, स्थिर व्‍याजदर, चांगला सार्वजनिक खर्च आणि GDPच्‍या 3 टक्‍क्‍यांपेक्षा कमी सरकारी तूट यांसह अनेक आर्थिक आणि कायदेशीर अटींचे पालन करण्‍याची आवश्‍यकता आहे. . युरोझोनमध्ये सामील होण्याच्या प्रोत्साहनाने क्रोएशियाला आवश्यक संरचनात्मक सुधारणांची अंमलबजावणी करण्यास प्रोत्साहित केले आणि जून 2022 मध्ये, युरोझोनच्या अर्थमंत्र्यांनी आयोग आणि ECB द्वारे सकारात्मक अभिसरण अहवालांवर आधारित क्रोएशियाच्या प्रवेशास समर्थन दिले.

नोव्हेंबर 2022 मध्ये, युरोपियन संसदेने क्रोएशियाला शेंजेन क्षेत्रामध्ये सामील होण्याच्या बाजूने मतदान केले, 543 MEP च्या बाजूने, 53 विरुद्ध आणि 25 ने अनुपस्थित राहून, परिषदेला अंतिम निर्णय घेण्यास उद्युक्त केले.

डिसेंबर 2021 मध्ये, कौन्सिलने पुष्टी केली की क्रोएशियाने शेंगेन क्षेत्रात सामील होण्यासाठी जुलै 2015 मध्ये सुरू झालेल्या शेंगेन मूल्यांकन प्रक्रियेच्या बाह्य सीमा व्यवस्थापित करणे, डेटा संरक्षण आणि पोलिस सहकार्य यासह सर्व तांत्रिक आवश्यकता पूर्ण केल्या आहेत. नोव्हेंबर 2022 मध्ये, युरोपियन संसदेने क्रोएशियाला शेंजेन क्षेत्रामध्ये सामील होण्याच्या बाजूने मतदान केले, 543 MEP च्या बाजूने, 53 विरुद्ध आणि 25 ने अनुपस्थित राहून, परिषदेला अंतिम निर्णय घेण्यास उद्युक्त केले. डिसेंबर 2022 मध्ये, अंतिम निर्णयाने परिषदेतील EU अंतर्गत मंत्र्यांच्या एकमताने मतदानाद्वारे क्रोएशियाच्या शेंजेन आणि युरोझोनमधील समावेशास पुष्टी दिली.

क्रोएशियाच्या शेंजेन झोनमध्ये प्रवेश केल्यावर, EU ची बाह्य सीमा स्लोव्हेनियापासून क्रोएशियाकडे सरकली. अशा प्रकारे, क्रोएशियाला EU च्या पूर्व बाह्य सीमांना ईयू नसलेल्या सर्बिया, मॉन्टेनेग्रो आणि बोस्निया आणि हर्जेगोव्हिना यांच्याकडून कठोर सीमा नियंत्रणाद्वारे सुरक्षित करण्याच्या अतिरिक्त जबाबदाऱ्या पूर्ण कराव्या लागतील.

रोमानिया आणि बल्गेरियासाठी निराशा

अलिकडच्या वर्षांत, मध्य पूर्व, आशिया आणि आफ्रिकेतील अस्थिरतेमुळे उद्भवलेल्या स्थलांतराच्या संकटामुळे शेंजेन झोनवर ताण वाढला आहे. जेव्हा अनेक देशांनी विषाणूचा प्रसार नियंत्रित करण्यासाठी अंतर्गत सीमा नियंत्रणे स्थापित केली तेव्हा कोविड-19 साथीच्या रोगामुळे परिस्थिती आणखी बिघडली.

क्रोएशिया आपल्या नशिबात हा नवीनतम बदल साजरा करत असताना, इतर दोन EU सदस्य राष्ट्रे आणि बाल्कन राष्ट्रे, रोमानिया आणि बल्गेरिया जे 2007 मध्ये क्रोएशियाच्या आधी EU मध्ये सामील झाले होते, आयोग आणि संसदेचा पाठिंबा असूनही, त्यांच्या प्रवेशावर व्हेटो करण्यात आल्याबद्दल निराशेने वर्षाची सुरुवात झाली. .

जमिनींनी कथित भ्रष्टाचार, संघटित गुन्हेगारी आणि कायद्याच्या नियमांच्या चिंतेमुळे बल्गेरियन प्रवेशाच्या विरोधात मतदान केले, तर ऑस्ट्रियाने बेकायदेशीर स्थलांतराच्या चिंतेचा हवाला देत रोमानिया आणि बल्गेरिया या दोघांच्या विरोधात मतदान केले.

2022 मध्ये, ऑस्ट्रियाने 100,000 बेकायदेशीर सीमा ओलांडण्याची नोंद केली, बहुतेक स्थलांतरित पश्चिम बाल्कन मार्गाने युरोपियन युनियनच्या बाह्य सीमेद्वारे आले होते, ज्यामुळे, रोमानिया आणि बल्गेरियाच्या शेंजेन क्षेत्रात सामील होण्याची शक्यता गुंतागुंतीची होती.

2015 च्या स्थलांतराच्या संकटापासून, इमिग्रेशन ही खंडातील सर्वात विद्युत समस्यांपैकी एक आहे, मोठ्या प्रमाणात युक्रेनियन निर्वासितांच्या ओघांमुळे ते आणखी गुंतागुंतीचे आहे. EU च्या सीमा पोलीस फ्रंटेक्सच्या मते, 2022 च्या पहिल्या 10 महिन्यांत 2021 च्या तुलनेत 77 टक्के जास्त अनियमित नोंदी नोंदल्या गेल्या ज्यामुळे हा 2016 नंतरचा सर्वोच्च आकडा आहे. 2022 मध्ये, ऑस्ट्रियाने 100,000 अवैध सीमा ओलांडल्या, बहुतेक स्थलांतरित पश्चिम बाल्कन मार्गाने आले एक EU बाह्य सीमा, ज्यामुळे, रोमानिया आणि बल्गेरियाच्या शेंजेन क्षेत्रामध्ये सामील होण्याची शक्यता गुंतागुंतीची होते. ऑस्ट्रियाच्या भूमिकेने रोमानियन सरकारकडून टीका केली आणि पंतप्रधान निकोले सिउका यांनी याचा उल्लेख “अनवनीय” म्हणून केला आणि रोमानियाच्या परराष्ट्र व्यवहार मंत्रालयाने “सध्याच्या गुंतागुंतीच्या भौगोलिक संदर्भात युरोपीय एकतेवर खेदजनक परिणाम” केल्याबद्दल शोक व्यक्त केला.

खरंच, क्रोएशियाच्या प्रवेशामुळे सध्याच्या रशियन आक्रमणाच्या पार्श्वभूमीवर युरोपियन ऐक्याला प्रतीकात्मक बूट मिळत आहे आणि रशियाच्या EU ऐक्याला तडा जाण्याची आशा आहे आणि रोमानिया आणि बल्गेरियाचा शेंजेन आणि युरोझोनमध्ये समावेश केल्याने हे मनोबल आणखी वाढले असेल. क्रोएशियन पंतप्रधान आंद्रेज प्लेन्कोसिव्ह यांनी पुनरुच्चार केल्याप्रमाणे, ही “सखोल EU एकत्रीकरणाची दोन धोरणात्मक उद्दिष्टे” आहेत.

प्रवेश करणार्‍या सदस्य राष्ट्राला मिळणाऱ्या फायद्यांव्यतिरिक्त, संपूर्णपणे EU ला देखील फायदा होतो, जरी त्याचे सामान्य चलन मजबूत होते, विशेषत: युरोझोनवर दबाव वाढणारी चलनवाढ यासारख्या सध्याच्या आव्हानांचा सामना करताना. ECB अध्यक्ष क्रिस्टीन लागार्डे यांनी अधोरेखित केल्याप्रमाणे, क्रोएशियाची जोड “युरो क्षेत्रासाठी विश्वासाचे मत” आहे.

सीमेवर उत्सव आयोजित केल्यामुळे, क्रोएशियन लोकांसाठी नवीन वर्ष आनंदाचे अनेक कारण घेऊन आले आहे यात शंका नाही. दुर्दैवाने, रोमानिया आणि बल्गेरियाला उत्सव साजरा करण्यासाठी आणखी प्रतीक्षा करावी लागेल.