Published on Aug 15, 2023 Commentaries 0 Hours ago

एखाद्याने विचारले पाहिजे, जर तुमच्याकडे वर्षाला एक निव्वळ-शून्य इव्हेंट होऊ शकत नाही, तर संपूर्ण देश निव्वळ शून्य होण्याची अपेक्षा कशी करू शकते?.

COPs निव्वळ शून्य कार्बन होण्याच्या दिशेने सुरुवात

काही काळापूर्वी, मी युनायटेड नेशन्स फ्रेमवर्क कन्व्हेन्शन ऑन क्लायमेट चेंज (UNFCCC) मीटिंगमध्ये इस्रायलसाठी क्लायमेट फायनान्स वाटाघाटी करत होतो. मी परिसर एक्सप्लोर करण्यासाठी आणि मंडप, हब, झोन, प्रदर्शने, साइड इव्हेंट्स किंवा COPs कडून ऑफर केलेले इतर जे काही पाहण्यासाठी थोडा वेळ किंवा स्वारस्य नसताना चर्चा किंवा सल्लामसलत करण्यात जास्त तास घालवतो. आंतरराष्ट्रीय कायद्याचे किंवा करारांचे पालन करणार्‍या सर्वोच्च राष्ट्रीय अस्तित्वाशिवाय-आपले जग सर्वात कमी सामान्य संभाजकापर्यंत पोहोचण्यास नशिबात आहे, अशी माझी धारणा असूनही, मी पोहोचण्याच्या संयुक्त प्रयत्नांमध्ये थोडेसे योगदान देण्याचा माझा सर्वोत्तम प्रयत्न केला. हवामान वित्त वर अर्थपूर्ण क्रिया.

हवामान चॅम्पियन्स, जागतिक राजदूत आणि हवामान प्रभावक, निरीक्षक यांच्याकडे वाटाघाटींच्या परिणामांवर काही प्रमाणात प्रभाव टाकण्याची क्षमता असते.

तरीही, हे भूतकाळात होते. या वर्षी, मी एका निरीक्षक संस्थेसह शर्म अल-शेख या रिसॉर्ट शहरामध्ये पक्षांच्या 27 व्या परिषदेत (COP27) पोहोचलो. निरीक्षक संस्था या UNFCCC फ्रेमवर्कचा एक महत्त्वाचा भाग आहेत कारण त्या गैर-राज्य कलाकारांच्या मतांचे आणि हितांचे प्रतिनिधित्व करतात, एकतर संयुक्त राष्ट्र प्रणाली आणि तिच्या विशेषीकृत एजन्सी, आंतर-सरकारी संस्था किंवा गैर-सरकारी संस्था (एनजीओ). COP मधील स्वयंसेवी संस्थांमध्ये खाजगी क्षेत्र, पर्यावरण गट, शेतकरी आणि स्थानिक लोकसंख्या, स्थानिक सरकारे आणि नगरपालिका अधिकारी, संशोधन आणि शैक्षणिक संस्था, कामगार संघटना आणि महिला, लिंग आणि तरुण गट यांचे प्रतिनिधी असतात. कार्यकर्ते, क्लायमेट चॅम्पियन्स, ग्लोबल अॅम्बेसेडर आणि हवामान प्रभावक यांसारख्या व्यक्तींबरोबरच, निरिक्षकांकडे काही प्रमाणात वाटाघाटींच्या परिणामांवर प्रभाव टाकण्याची क्षमता असते.

या वर्षी माझ्या जबाबदाऱ्यांमुळे भटकंती करण्यासाठी आणि साइड इव्हेंट्स, प्रदर्शने आणि सामाजिक क्रियाकलापांच्या संदर्भात COP27 काय ऑफर करते हे पाहण्यासाठी थोडा वेळ सोडला. स्थळाच्या अमर्याद आणि व्यस्त वाटेवरून फिरत असताना, तेथील बहुतेक लोक COP च्या प्राथमिक उद्देशासाठी निरुपयोगी आहेत आणि इतर कोणत्याही गोष्टींपेक्षा तो उत्सव किंवा अगदी जत्रा आहे, असे मला वाटले नाही. युरोसॅटरी किंवा आयटीबी बर्लिन त्यांच्या संबंधित उद्योगांप्रमाणेच. COP “पार्टी ओव्हरफ्लो” बॅज धारण करणार्‍या लोकांची विपुलता (जे लोक पक्षांनी पाठवले आहेत, परंतु COP च्या वाटाघाटी भागासाठी नाहीत) हे चांगले स्पष्ट करते. याव्यतिरिक्त, COP दरम्यान इव्हेंट्स आणि क्रियाकलापांची संख्या इतकी हास्यास्पद आहे की वेगवेगळ्या झोनमधील कार्यक्रमांच्या सर्व सूचींमधून फक्त रिफलिंग करण्यास काही तास लागतात. स्थळाच्या विस्तीर्ण भागात फिरणे त्रासदायक आणि थकवणारे असते, आणि दिवसाच्या सुरुवातीच्या किंवा उशिरापर्यंत लोकांची गर्दी असते, जे केवळ स्थळांवर किती लोक आहेत हे दर्शवते.

COP “पार्टी ओव्हरफ्लो” बॅज धारण करणार्‍या लोकांची विपुलता (जे लोक पक्षांनी पाठवले आहेत, परंतु COP च्या वाटाघाटी भागासाठी नाहीत) हे चांगले स्पष्ट करते.

COP मधील गोंधळ आणि सामाजिक कार्ये ही एक चकमक आहे ज्यामुळे लोक हे विसरतात की आपण युद्धात आहोत. हवामान बदल हे युद्ध आहे. आपण स्वतःशीच युद्ध करत आहोत. परिषदेच्या उच्चस्तरीय उद्घाटनप्रसंगी, संयुक्त राष्ट्राचे सरचिटणीस अँटोनियो गुटेरेस म्हणाले की, जागतिक तापमानवाढीविरुद्धच्या लढाईत मानवतेला हवामान एकता करार किंवा सामूहिक आत्मघाती करार यापैकी एक पर्याय आहे. तो पुढे म्हणाला, “आम्ही प्रवेगक वर पाय ठेवून नरक हवामानाच्या महामार्गावर आहोत.” अशा परिस्थितीत, उच्चस्तरीय साइड इव्हेंट्स, कॉकटेल आणि सामाजिक कार्यक्रम प्रतिनिधींना परिस्थितीची तीव्रता विसरायला लावतात.

संपूर्ण हवामान समुदायासाठी एकाच ठिकाणी एकत्र येण्याची, मतांची देवाणघेवाण करण्याची, नवीन तंत्रज्ञानाचे प्रदर्शन करण्याची आणि नवीन धोरणे आणि सर्वोत्तम पद्धती सादर करण्याची COP ही एक चांगली संधी आहे. फक्त एका दिवसात, सहभागी डझनभर वेगवेगळ्या देशांतील लोकांसह डझनभर वैयक्तिक बैठका घेऊ शकतात. खरंच, स्वरूपासह सकारात्मक गुण आहेत; याची साक्ष मी स्वतः देऊ शकतो. COP प्रसिद्ध केलेल्या निदर्शनांमध्ये आणि प्रतिध्वनी निर्माण करणाऱ्या निषेधांमध्ये कार्यकर्ते देखील नेतृत्व करू शकतात. तथापि, COP च्या उत्सवाच्या बाजूचे फायदे पर्यावरणीय खर्च आणि कार्बन फूटप्रिंटसह खर्चापेक्षा जास्त आहेत की नाही हे देखील विचारू शकते.

या वर्षाच्या जूनमध्ये, इजिप्तच्या पर्यावरण मंत्री, डॉ. यास्मिन फौद यांनी परिषदेच्या तयारीसाठी शर्म अल-शेखचे ग्रीन सिटीमध्ये रूपांतर करण्याच्या उद्देशाने US $7 दशलक्ष हस्तांतरणासाठी दस्तऐवजावर स्वाक्षरी केली. अहवालानुसार, हजारो सहभागींच्या वाहतूक गरजा आणि स्थळांना वीज पुरवण्यासाठी विद्युत वाहनांचा ताफा आणि सौर पॅनेलची स्थापना शर्म अल-शेख येथे आणण्यात आली आहे. याशिवाय, हॉटेलांनीही सांडपाणी व्यवस्थापन, पुनर्वापर, नूतनीकरणाचा वापर यासह हरित पद्धतींचा अवलंब केला आहे.

COP स्वतःच निव्वळ शून्य बनवणे

हे सर्व मिळणे छान आहे, परंतु मी UNFCCC, अधिवेशनातील पक्षांना आणि त्यांच्या हवामान वचनबद्धते आणि कृतींना आव्हान देऊ इच्छितो. क्लायमेट अॅक्शन ट्रॅकरच्या मते, नोव्हेंबर 2022 पर्यंत, सुमारे 140 देशांनी जागतिक उत्सर्जनाच्या जवळपास 90 टक्के कव्हर करून निव्वळ शून्य लक्ष्य जाहीर केले आहेत किंवा त्यांचा विचार करत आहेत. नेट झिरो म्हणजे अशा अवस्थेचा संदर्भ आहे ज्यामध्ये वातावरणात उत्सर्जित होणारे हरितगृह वायू (GHGs) वातावरणातून बाहेर काढून संतुलित केले जातात. निव्वळ शून्य कार्बन उत्सर्जनापर्यंत पोहोचण्यासाठी, देशांना नूतनीकरणक्षम ऊर्जेचा वापर वाढवणे, नैसर्गिक हवामान उपायांचा वापर करणे आणि उच्च उत्सर्जित GHG तंत्रज्ञानापासून कमी, शून्य आणि नकारात्मक (म्हणजे कार्बन काढून टाकणे) उत्सर्जन तंत्रज्ञानामध्ये संक्रमण करणे आवश्यक आहे. जेव्हा या शमन क्रिया संपल्या जातात तेव्हाच, निव्वळ-शून्य संकल्पनेनुसार, ऑफसेट (तुमचे GHG उत्सर्जन कमी करण्यासाठी दुसऱ्याला पैसे देणे) वापरले जाऊ शकतात.

संयुक्त राष्ट्रांसाठी, यजमान देशांसाठी आणि वार्षिक हवामान बदल COPs मधील सर्व सहभागींसाठी हा एक उपयुक्त सराव असेल, ज्याने वार्षिक अधिवेशन निव्वळ-शून्य इव्हेंट बनवले जाईल, जे तीनही क्षेत्रांना संबोधित करेल: स्कोप 1 GHG उत्सर्जन (थेट उत्सर्जन), व्याप्ती 2 (खरेदी केलेल्या वीज किंवा हीटिंग/कूलिंगमधून अप्रत्यक्ष उत्सर्जन) आणि स्कोप 3 (अप्रत्यक्ष डाउनस्ट्रीम किंवा अपस्ट्रीम उत्सर्जन). होय, यासाठी सर्व भागधारकांनी त्यांच्या कार्बन उत्सर्जनाची नोंद घेणे आणि प्रत्यक्ष आणि अप्रत्यक्ष GHG उत्सर्जन ओळखणे, अंदाज करणे आणि मोजणे आवश्यक आहे. खरं तर, संपूर्ण मूल्य आणि पुरवठा साखळींमधील प्रत्येक क्रियाकलापासाठी कार्बन उत्सर्जन मोजणे आवश्यक आहे आणि नंतर ते शून्यावर कमी करणे आवश्यक आहे. अधिवेशनातील पक्षांना आणि UN ला GHG प्रोटोकॉल कार्यान्वित करावा लागेल, जो खाजगी आणि सार्वजनिक क्षेत्रातील ऑपरेशन्स, मूल्य साखळी आणि शमन क्रियांमधून GHG उत्सर्जन मोजण्यासाठी आणि व्यवस्थापित करण्यासाठी सर्वात स्वीकार्य जागतिक मानकीकृत फ्रेमवर्क बनला आहे.

नेट झिरो म्हणजे अशा अवस्थेचा संदर्भ आहे ज्यामध्ये वातावरणात उत्सर्जित होणारे हरितगृह वायू (GHGs) वातावरणातून बाहेर काढून संतुलित केले जातात.

ग्रीन वॉशिंग टाळण्यासाठी सहभागींनी प्रमाणित आणि UN-सत्यापित ऑफसेटिंग प्रदात्याकडे COP मध्ये त्यांच्या सहभागासंदर्भात त्यांचे कार्बन फूटप्रिंट उघड करणे आणि ऑफसेट करणे आवश्यक आहे. पुरवठादारांना निव्वळ शून्य कार्बन तळापर्यंत पोहोचणे आणि कार्बन मार्केटमध्ये प्रवेश करणे देखील आवश्यक आहे. ही गुंतागुंत अनेकांना कार्यक्रमाचा भाग होण्यापासून परावृत्त करू शकते. कदाचित Coca Cola सारख्या प्रायोजकांना, COP27 साठी अधिकृत प्रायोजक आणि जगातील सर्वात मोठे प्लास्टिक प्रदूषक, नजीकच्या भविष्यात अशा निर्णयाचे पालन करणे कठीण जाईल. इतकेच नाही तर आयोजकांना कार्बन अकाउंटिंगचे ग्रीनवॉशिंग आणि ऑफसेटिंग उद्योगात ग्रीनवॉशिंग टाळण्यासाठी अनेक योग्य परिश्रम प्रक्रिया पार पाडाव्या लागतील, ज्याला खरोखर नेट-शून्य बनायचे आहे.

हे एक अत्यंत क्लिष्ट बांधील ते अयशस्वी कार्य असल्यासारखे दिसते, विशेषत: जेव्हा उपकरणे, वाहतूक, अन्न आणि पेये, निवास इत्यादींचे पुरवठादार निव्वळ शून्यात रूपांतरित होण्यापासून अनेक दशके दूर असतात. ज्या देशांनी त्यांची इच्छा दर्शवली आहे किंवा स्वत:ला COP चे संभाव्य भविष्यातील यजमान म्हणून सुचवण्याचा विचार केला आहे ते निव्वळ-शून्य इव्हेंटच्या वैशिष्ट्यांमुळे असे करण्यास नाखूष असतील. तथापि, एखाद्याने विचारले पाहिजे: जर तुमच्याकडे वर्षाला एक निव्वळ-शून्य कार्यक्रम होऊ शकत नसेल, तर संपूर्ण देश निव्वळ शून्य होण्याची अपेक्षा कशी करू शकते? बहुधा, पहिल्या वर्षांमध्ये, इव्हेंटद्वारे व्युत्पन्न झालेल्या कार्बन उत्सर्जनाच्या एकूण घटामध्ये ऑफसेटिंगचा वाटा खूप जास्त असेल, तरीही, UNFCCC, देशांप्रमाणे, स्वतःची नेट-शून्य COP संक्रमण योजना तयार करू शकते, जे विशिष्ट भविष्यातील बैठकांसाठी उद्दिष्टे.

ज्या देशांनी त्यांची इच्छा दर्शवली आहे किंवा स्वत:ला COP चे संभाव्य भविष्यातील यजमान म्हणून सुचवण्याचा विचार केला आहे ते निव्वळ-शून्य इव्हेंटच्या वैशिष्ट्यांमुळे असे करण्यास नाखूष असतील.

अशा प्रक्रियेच्या फायद्यांचे कौतुक केले पाहिजे. येत्या काही वर्षांसाठी COP साठी नेट-शून्य धोरण स्वीकारल्यास संपूर्ण परिसंस्थेला जोरात चालना मिळेल. हे हरित संक्रमणाशी संबंधित पद्धती एकत्रित करण्यास मदत करेल. कार्बन अकाउंटिंग मानकांचा अवलंब करणे आणि त्यांचे कार्बन उत्सर्जन काढून टाकण्यासाठी आवश्यक असलेल्या संस्था आणि व्यक्तींसाठी बाजारपेठेतील उपाय तयार करणे हे वेगवान करेल. हे कार्बन काढून टाकण्याच्या तंत्रज्ञानाकडे अधिक गुंतवणूक देखील वळवेल आणि या लेखात वापरलेल्या सर्व संज्ञा समाजाच्या इतर गटांसाठी मुख्य प्रवाहात आणतील ज्यांना (अद्याप) शब्दजाल माहित नाही.

नेट-शून्य इव्हेंटची संकल्पना आधीच कंपन्यांच्या निर्मितीमध्ये उभी राहिली आहे ज्यांना त्यांची इच्छा आहे त्यांना मदत करतील, UNFCCC, सर्व प्रकारे, अशा प्रक्रियेतून जाण्यासाठी प्रथम क्रमांकावर असले पाहिजे. जे लोक हवामान बदलाचे परिणाम कमी करणे किंवा त्यांच्याशी जुळवून घेण्याचा निर्णय घेतात किंवा काम करतात त्यांच्या वार्षिक कार्यक्रमाने जागतिक तापमानवाढ 1.5 डिग्री सेल्सिअस पर्यंत मर्यादित ठेवण्याच्या मार्गावर राहण्यासाठी आवश्यक असलेल्या संपूर्ण क्रांतीचे नेतृत्व केले पाहिजे. असा पायलट आयोजित करताना, निर्णय घेणाऱ्यांना येणाऱ्या अडचणी आणि सर्व आय निव्वळ-शून्य अंमलबजावणीची गुंतागुंत. अखेर, इजिप्शियन प्रेसीडेंसीने शर्म अल-शेख येथे COP27 चे लक्ष “पॅरिसच्या वचनांवर वितरित करणे” आणि “प्रतिज्ञा पासून अंमलबजावणीकडे” यावर केंद्रित केले आहे. बरं, अंमलबजावणीसाठी येथे कल्पना आहे.

हे लेखकाचे वैयक्तिक विचार आहेत

The views expressed above belong to the author(s). ORF research and analyses now available on Telegram! Click here to access our curated content — blogs, longforms and interviews.