चीनची जागतिक पोलीस ठाणी: उईघुर निर्वासितांवर पाळत

कॅनडाच्या संसदेने 1 फेब्रुवारी रोजी 10,000 उइघुर मुस्लिम निर्वासितांचे पुनर्वसन करण्याच्या प्रस्तावाच्या बाजूने एकमताने मतदान केले. संसद सदस्य समीर झुबेरी यांनी मांडलेल्या गैर-बाध्यकारी प्रस्तावाला हाऊस ऑफ कॉमन्सची सर्व 322 मते मिळाली. हा प्रस्ताव अशा वेळी आला जेव्हा बीजिंगने उईघुर डायस्पोरा आणि निर्वासितांना मुख्य भूभागावर परत येण्यासाठी चिनी जागतिक पोलिस स्टेशन आणि वाढलेली सायबर लक्ष्ये यासारख्या विविध माध्यमांद्वारे धमकी आणि दबाव वाढविला आहे.

चिनी औपनिवेशिक धोरणांमुळे शिनजियांगच्या उत्तर-पश्चिम प्रांतातील अनेक उइघुर मुस्लिमांना पळून जाण्यास आणि इतर देशांमध्ये स्थलांतरित होण्यास भाग पाडले. राज्यविहीन, बेरोजगार आणि आपल्या प्रियजनांपासून विभक्त झालेल्या, या उईघुर निर्वासितांनी शिनजियांगमधील चीनच्या नरसंहाराकडे जागतिक लक्ष वेधण्यात महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावली आहे. त्यांनी बीजिंगच्या मुस्लिम अल्पसंख्याकांचे सक्तीने पाप करण्याच्या औपनिवेशिक धोरणांचा पर्दाफाश केला आहे.

चिनी औपनिवेशिक धोरणांमुळे शिनजियांगच्या उत्तर-पश्चिम प्रांतातील अनेक उइघुर मुस्लिमांना पळून जाण्यास आणि इतर देशांमध्ये स्थलांतरित होण्यास भाग पाडले.

शिनजियांगमधील मुस्लिम अल्पसंख्याकांवरील अत्याचार उघड करण्यात उइघुर निर्वासितांची भूमिका लक्षात घेऊन, अध्यक्ष शी जिनपिंग यांच्या नेतृत्वाखालील चीनी कम्युनिस्ट पक्ष (CCP) ने परदेशात उईगर निर्वासितांवर पाळत ठेवण्यासाठी आणि त्यांना जबरदस्तीने परत आणण्यासाठी संशयास्पद आणि न्यायबाह्य मार्गांचा अवलंब केला आहे. .

चीनची जागतिक पोलीस ठाणी आणि उइघुर निर्वासित:

आपल्या लक्ष्यांवर नजर ठेवण्यासाठी, त्रास देण्यासाठी किंवा परत आणण्यासाठी गुप्त आणि बेकायदेशीर मार्ग वापरणारा चीन हा पहिला देश नाही. रशियाने आपल्या माजी विशेष अधिकार्‍यांना मारण्यासाठी इंग्लंडमध्ये हीच रणनीती अवलंबली. युनायटेड स्टेट्स (यूएस) ने इटलीमध्ये असेच केले, जिथे सीआयएच्या एका माजी अधिकाऱ्याला तुरुंगात टाकण्यात आले. शी जिनपिंगच्या नेतृत्वाखाली, बीजिंगने जगभरात 100 हून अधिक पोलीस ठाणी स्थापन केली आहेत ज्यांचे निरीक्षण करणे, अटक करणे, छळ करणे आणि चिनी वंशाच्या नागरिकांना, विशेषतः उईगरांना परत पाठवणे – ज्यांना CCP चीनसाठी धोकादायक वाटते. बीजिंगने इटली, क्रोएशिया, रोमानिया आणि सर्बिया यांसारख्या युरोपीय देशांसह संयुक्त पोलिसिंग स्थापन करण्यासाठी आपली आर्थिक ताकद आणि द्विपक्षीय सुरक्षा व्यवस्था वापरली आहे. चीनच्या परराष्ट्र व्यवहार मंत्रालयाने, तथापि, त्यांचे अस्तित्व ठामपणे नाकारले आणि म्हटले की हे पोशाख चिनी परदेशी सेवा केंद्रे आहेत ज्यात स्वयंसेवकांनी चिनी प्रवासींना ड्रायव्हिंग लायसन्सचे नूतनीकरण करण्यासारख्या सांसारिक अधिकृत औपचारिकतेमध्ये मदत केली आहे. तथापि, अहवालांनी अशा दाव्यांवर झाकण वाढवले आहे. सीसीपीने ही पोलीस ठाणी चालवण्यासाठी आणि व्यवस्थापित करण्यासाठी गुप्त ऑपरेटरना कंत्राटावर नियुक्त केले आहे. बेकायदेशीर चिनी पोलिस स्टेशन सक्रिय असलेल्या काही देशांवर चीनने आपला आर्थिक भार वापरला आहे. निर्वासितांवर नजर ठेवण्यासाठी बीजिंगने काही युरोपीय देशांशी संयुक्त पोलिस गस्ती करार देखील केले आहेत. आतापर्यंत, CCP विविध देशांतील 2,000 हून अधिक उईघुरांना त्रास देण्यात, अटक करण्यात आणि त्यांना मायदेशी पाठवण्यात यशस्वी झाले आहे, विशेषत: जेथे चीन आपली आर्थिक ताकद वापरण्याच्या स्थितीत आहे. अहवालात गेल्या दोन दशकांमध्ये 5,530 घटना उघड झाल्या आहेत ज्यात CCP ने अशा 22 देशांना उईघुर निर्वासितांना अटक करण्याची धमकी दिली होती.

शी जिनपिंग यांच्या बहुचर्चित बेल्ट अँड रोड इनिशिएटिव्ह (BRI) च्या घोषणेनंतर शिनजियांगच्या मुस्लिम अल्पसंख्याकांवरील सांस्कृतिक आक्रमकतेच्या CCP च्या औपनिवेशिक धोरणांना अधिक महत्त्व प्राप्त झाले आहे. मुस्लिम अल्पसंख्याकांवर चीनचे दडपशाही नवीन नाही, परंतु शी यांच्या नेतृत्वात सांस्कृतिक आक्रमणाने नवीन उंची गाठली. CCP ने शिनजियांगमध्ये “वंश तोडण्यासाठी आणि उईघुरांची मुळे तोडण्यासाठी” स्ट्राइक-हार्ड मोहीम सुरू केली. 10 लाखाहून अधिक मुस्लिम अल्पसंख्याकांना, विशेषत: उइघुरांना, एकाग्रता/अवरोध शिबिरांमध्ये ताब्यात घेण्यात आले आणि या नूतनीकरण केलेल्या वांशिक शुद्धीकरण मोहिमेअंतर्गत त्यांच्यावर शारीरिक आणि शारीरिक छळ करण्यात आला. चीनच्या अत्याचारांपासून वाचण्यासाठी हजारो उइगर लोक युरोप, अमेरिका, तुर्की, कॅनडा आणि जगाच्या इतर भागांत पळून गेले.

शी जिनपिंगच्या नेतृत्वाखाली, बीजिंगने जगभरात 100 हून अधिक पोलीस ठाणी स्थापन केली आहेत ज्यांचे निरीक्षण करणे, अटक करणे, छळ करणे आणि चिनी वंशाच्या नागरिकांना, विशेषतः उईगरांना परत पाठवणे – ज्यांना CCP चीनसाठी धोकादायक वाटते.

परदेशात अनेक समस्या आल्या असूनही, उईघुर निर्वासितांनी शिनजियांगमधील त्यांच्या वांशिक बांधवांच्या दुःखावर प्रकाश टाकला, ज्यांना सीसीपीच्या नेतृत्वाखालील नरसंहार, बेकायदेशीर अवयव कापणी, बलात्कार, छळ आणि अटकाव शिबिरांमध्ये झोपेची कमतरता यांचा सामना करावा लागला. स्व-निर्वासित उईघुरांनी पत्रकार परिषदांद्वारे जगाला या भीषण परिस्थितीची माहिती दिली आणि संसद सदस्य आणि जागतिक संस्थांद्वारे लोकशाही मंचांसमोर साक्ष दिली. बीजिंगने सुरुवातीला सतत नकार दिला पण अखेरीस वाढत्या आंतरराष्ट्रीय दबावाखाली एकाग्रता शिबिरांची उपस्थिती मान्य केली. CCP ने अधिकृतपणे या एकाग्रता शिबिरांना “व्यावसायिक प्रशिक्षण केंद्रे” म्हणून अतिवादाचा अंत करण्यासाठी आणि अशांत शिनजियांग प्रांतातील गरिबी दूर करण्यासाठी लेबल केले.

मानवी हक्कांच्या उल्लंघनाच्या वाढत्या घटनांवर नियंत्रण ठेवण्यासाठी, CCP ने नागरिक सेवा केंद्रांच्या नावाखाली जगभरातील “पोलिस स्टेशन्स” चा वापर उईघुर लोकांवर नजर ठेवण्यासाठी, त्यांना धमकावण्यासाठी, अटक करण्यासाठी आणि अगदी मायदेशी परतण्यासाठी केला. उईघुर डायस्पोरा, विशेषत: राज्यविहीन निर्वासित, CCP-व्यवस्थापित आणि ऑपरेट केलेल्या जटिल पाळत ठेवण्याच्या वेबच्या अधीन होते.

CCP ने काही देशांतील उइगरांना इतर निर्वासित आणि डायस्पोरा यांची हेरगिरी करण्यास भाग पाडले. 2015 मध्ये, शिनजियांगमधील कोरला शहर प्रीफेक्चरचा मूळ रहिवासी असलेल्या आयसा इमीनला मलेशियाहून परतल्यावर अटक करण्यात आली आणि त्याला अटक छावणीत पाठवण्यात आले. आयसा इमीनला एका अटीवर सोडण्यात आले: ते उईघुर निर्वासितांबद्दल माहिती गोळा करण्यासाठी देश-विदेशातील चिनी सुरक्षा एजन्सींसाठी काम करतील. एक वर्षानंतर तो जर्मनीला पळून जाण्यात यशस्वी झाला तेव्हा सीसीपीने त्याच्या कुटुंबीयांना आणि शिनजियांगमधील नातेवाईकांना ताब्यात घेण्याच्या छावण्यांमध्ये पाठवले. यासिंजन आणि त्याचे कुटुंब २०१६ मध्ये तुर्कीला गेले. ते झायटिनबर्नू जिल्ह्यात स्थायिक झाले, ज्यात अनेक उइघुर निर्वासित आहेत आणि त्यांनी नाईचे दुकान उघडले. सीसीपीने त्याचा ठावठिकाणा शोधून काढला आणि फोनद्वारे त्याच्यापर्यंत पोहोचण्याचा प्रयत्न केला. जेव्हा यासिनजीनने कॉल्सकडे दुर्लक्ष केले तेव्हा चिनी पोलिसांनी शिनजियांगमध्ये परतलेल्या त्याच्या नातेवाईकांना कैद केले. सीसीपी एवढ्यावरच थांबली नाही. यासिनजीनने धमक्या आणि हात फिरवण्यास नकार दिल्याने, CCP ने खोतानमध्ये राहणाऱ्या त्याच्या आईचा सौदा करण्याचे साधन म्हणून वापर केला आणि शेवटी त्याला तुर्कीमधील एका पोलिस स्टेशनमधील एका ऑपरेटिव्हद्वारे जानेवारीमध्ये त्याच्या नाईच्या दुकानात अडकवण्याचा प्रयत्न केला. चीनने माहिती गोळा करण्यासाठी आणि उईघुर निर्वासितांमध्ये संशय निर्माण करण्यासाठी अशा दहशतवादी डावपेचांमध्ये प्रभुत्व मिळवले आहे.

स्व-निर्वासित उईगरांनी पत्रकार परिषदांद्वारे जगाला या भीषण परिस्थितीची माहिती दिली आणि संसद सदस्य आणि जागतिक संस्थांद्वारे लोकशाही मंचांसमोर साक्ष दिली.

जागतिक लोकशाहीने या घोर मानवी हक्क उल्लंघनाविरुद्ध भूमिका घेतली आहे आणि शिनजियांगमधील अल्पसंख्याक मुस्लिमांवर चीनने केलेले अत्याचार हे नरसंहार आणि मानवतेविरुद्ध गुन्हा म्हणून घोषित केले आहेत. काही देशांनी उईघुर सक्तीच्या मजुरांशी संबंधित वस्तूंच्या आयातीवर बंदी घालणारे कायदे देखील लागू केले आणि चीनी अधिकारी आणि कंपन्यांना मंजुरी दिली. उदाहरणार्थ, अमेरिकेने सीसीपी अधिकारी, सरकारी संस्था आणि चीनी कंपन्यांवर 100 हून अधिक शिनजियांग-संबंधित निर्बंध लादले आहेत. तथापि, जेव्हा राज्यविहीन उइगरांच्या पुनर्वसन आणि मानवतावादी मदतीचा प्रश्न येतो, तेव्हा पाश्चात्य लोकशाहीने केवळ तोंडी सेवा दिली आहे. बिडेन प्रशासनाने 2021 मध्ये यूएसमध्ये 11,400 निर्वासितांचे पुनर्वसन केले, परंतु त्यापैकी एकही उईघुर नव्हता. या पार्श्‍वभूमीवर, कॅनडाचे 10,000 उइघुर निर्वासितांचे पुनर्वसन आणि युरोपियन युनियनमधील यूएस इतर विकसित लोकशाहीचे अनुकरण करण्याचे उदाहरण आहे. जर चीनच्या न्यायबाह्य पोलिसिंगला जगाच्या इतर भागांमध्ये मशरूम करण्याची परवानगी दिली गेली तर स्व-निर्वासित असुरक्षित उइगरांसाठी फारशी आशा नाही. लोकशाही शासनांनी निर्बंध लादणे सुरूच ठेवले पाहिजे आणि चीनच्या मुस्लिम अल्पसंख्याकांच्या नरसंहाराची छाननी, उघड करणे आणि शिक्षा देण्यात अधिक प्रामाणिकपणा दाखवला पाहिजे. त्यांची दुर्दशा आता शिनजियांगपुरती मर्यादित राहिलेली नाही. तो जागतिक चिंतेचा विषय बनला आहे.