‘ग्रेट टेक वॉल’च्या मागे चीनची नवीन इकोसिस्टम

चीन आणि युनायटेड स्टेट्स (यूएस) यांच्यातील तंत्रज्ञान युद्ध 20 व्या पक्षाच्या काँग्रेस दरम्यान दिसून आले. कम्युनिस्ट पार्टी ऑफ चायना (CPC) च्या पंचवार्षिक संमेलनाच्या काही दिवस आधी, जे देशाच्या धोरणाचा मार्ग रेखाटते, अमेरिकेने चीनसाठी सेमीकंडक्टर आणि त्याच्या उत्पादनात मदत करणारी उपकरणे मिळवणे कठीण केले, परंतु त्याहूनही महत्त्वाचे म्हणजे, त्याने अमेरिकन नागरिकांना काम करण्यास प्रतिबंधित केले. चिनी संस्था त्याच्या निर्मितीमध्ये किंवा तांत्रिक ज्ञान प्रदान करण्यात गुंतलेली आहे.

दूरसंचार प्रमुख, Huawei सह सुमारे 50 चीनी कंपन्या, तसेच सेमीकंडक्टर मॅन्युफॅक्चरिंग इंटरनॅशनल कॉर्पोरेशन (SMIC) सारख्या कंपन्यांना जून 2021 मध्ये काळ्या यादीत समाविष्ट करण्यात आले होते.

टेक-टॉनिक भांडण

पीपल्स लिबरेशन आर्मी (पीएलए) शी संबंध असल्याचा संशय असलेल्या अधिक चिनी कंपन्यांचा समावेश करण्यासाठी अमेरिकन संरक्षण विभाग आपल्या नागरिकांसाठी गुंतवणूक काळ्या यादीत वाढ करत आहे. याचा अर्थ यूएस नागरिकांना डीजेआय टेक्नॉलॉजी आणि झेजियांग दहुआ टेक्नॉलॉजी यांसारख्या कंपन्यांमध्ये सार्वजनिकरित्या व्यापार केलेले सिक्युरिटीज खरेदी किंवा विक्री करण्याची परवानगी दिली जाणार नाही जे अनुक्रमे ड्रोन आणि पाळत ठेवणे किट बनवतात आणि सीआरआरसी कॉर्पोरेशन लि. यामध्ये BGI Genomics Co Ltd चा देखील समावेश आहे जी मोठ्या जीन डाटाबँकचे व्यवस्थापन करते. जून 2021 मध्ये सेमीकंडक्टर मॅन्युफॅक्चरिंग इंटरनॅशनल कॉर्पोरेशन (SMIC) सारख्या कंपन्यांसह दूरसंचार क्षेत्रातील प्रमुख, Huawei सह सुमारे 50 चिनी कंपन्यांना काळ्या यादीत समाविष्ट करण्यात आले होते. याद्वारे, अमेरिका चीनच्या लष्करी-नागरी संमिश्रण धोरणाचा प्रतिकार करण्याचा प्रयत्न करत आहे. खाजगी कंपन्यांसह अत्याधुनिक तंत्रज्ञानाचा प्रवेश सुनिश्चित करून PLA च्या आधुनिकीकरणास मदत करा. अशा प्रकारे, बिडेन प्रशासनाने चीनच्या उदयाला चालना देणार्‍या दोन घटकांवर आपला हल्ला तीव्र केला आहे: तंत्रज्ञान आणि भांडवल.

गुंतवणुकीवर बंदी लागू असलेल्या क्षेत्रांचे अवलोकन केल्यास असे दिसून येते की ते यादृच्छिकपणे निवडलेले क्षेत्र नाहीत, परंतु ज्यांना चीनचे राष्ट्राध्यक्ष शी जिनपिंग यांनी सूर्यप्रकाश क्षेत्र म्हणून निवडले होते आणि त्यांच्या ‘चायना मॅन्युफॅक्चरिंग 2025’ योजनेत समाविष्ट केले होते. या प्रकल्पांतर्गत, चीनने पुढच्या पिढीतील माहिती तंत्रज्ञान, उच्च दर्जाची संख्यात्मक नियंत्रण यंत्रे आणि रोबोटिक्स, एरोस्पेस आणि विमानचालन उपकरणे, सागरी अभियांत्रिकी उपकरणे आणि उच्च-टेक सागरी जहाज निर्मिती, अत्याधुनिक रेल्वे यासारख्या प्रमुख विभागांच्या उत्पादनात वर्चस्व निर्माण करण्याचे उद्दिष्ट ठेवले होते. उपकरणे, ऊर्जा-बचत करणारी वाहने, विद्युत उपकरणे, कृषी यंत्रसामग्री आणि उपकरणे, नवीन साहित्य, आणि बायोफार्मास्युटिकल्स आणि 2025 पर्यंत उच्च-कार्यक्षमता वैद्यकीय उपकरणे. अमेरिकेचे माजी अध्यक्ष डोनाल्ड ट्रम्प यांनी 16 नोव्हेंबर रोजी त्यांच्या भाषणादरम्यान शी यांच्या पाळीव प्रकल्पाचा संदर्भ दिला ज्याने त्यांची बोली जाहीर केली. 2024 मध्ये व्हाईट हाऊसचा अर्थ असा आहे की सिक्युरिटायझेशनमध्ये यूएस नियामक साधनांचा वापर चीनसाठी अमेरिकन आर्थिक आणि गुंतवणूक धोरणाचा भविष्यातील मार्ग आकार देईल.

चीन जगापासून स्वत:ला भिडत असल्याचे दिसत असताना, तो ‘ग्रेट टेक वॉल’च्या पलीकडे काय निर्माण करतो हे पाहणे महत्त्वाचे आहे.

CPC चे पुढील पाच वर्षातील मुख्य उद्दिष्टे अधिक स्वावलंबन आणि विज्ञान आणि तंत्रज्ञानामध्ये सक्षमता निर्माण करून उच्च दर्जाचा आर्थिक विकास साधणे आहे. शी यांनी चीनला हाय-टेक अर्थव्यवस्थेत रूपांतरित करण्याचा आणि ‘मास-मॅन्युफॅक्चरिंग’ मॉडेलपासून ‘स्मार्ट मॅन्युफॅक्चरिंग’कडे जाण्याचा प्रयत्न केला आहे, तर चीनच्या आर्थिक पायावर प्रहार करण्याच्या अमेरिकेच्या प्रयत्नांनी त्याचे आधुनिकीकरण टिकवून ठेवण्याच्या नंतरच्या प्रयत्नांवर प्रश्नचिन्ह निर्माण केले आहे. पुढाकार अहवालात असे नमूद केले आहे की ब्लॅकमेल करणे, रोखणे, नाकेबंदी करणे आणि चीनवर दबाव आणण्याचे बाह्य प्रयत्न झाले, ज्यावरून असे दिसते की चीन वेढा घातला आहे. प्रत्युत्तरादाखल चीन जगापासून स्वत:ला भिडत असल्याचे दिसत असताना, तो ‘ग्रेट टेक वॉल’च्या पलीकडे काय निर्माण करतो हे पाहणे महत्त्वाचे आहे.

टॅलेंट हंट

शी यांनी पक्षाला शिक्षण, विज्ञान आणि तंत्रज्ञान आणि आधुनिक समाजवादी राष्ट्राच्या उभारणीसाठी धोरणात्मक आधारस्तंभ म्हणून मानवी भांडवलावर शून्य अहवाल दिला. चीन-अमेरिकन तंत्रज्ञानाच्या प्रतिस्पर्ध्याच्या पार्श्वभूमीवर, शी आपले मानवी भांडवल सुधारण्यासाठी आणि विज्ञान आणि तंत्रज्ञानाची परिसंस्था निर्माण करण्यासाठी प्रयत्नशील आहे. राजकीय पाठिंब्याशिवाय कोणताही उपक्रम फुलू शकत नाही. 20 व्या पक्ष काँग्रेसनंतर चीनच्या सत्ताधारी वर्गातील काही नियुक्त्या विज्ञान आणि तंत्रज्ञानाचा पाया तयार करण्याच्या त्यांच्या प्राधान्यक्रमांचे प्रतिबिंबित करतात. एक मुद्दा म्हणजे एरोस्पेस क्षेत्रातील तंत्रज्ञ जनरल ली शांगफू यांचा समावेश करणे, ज्यांनी झिचांग उपग्रह प्रक्षेपण केंद्राचे नेतृत्व केंद्रीय लष्करी आयोगात केले होते—देशाच्या सशस्त्र दलांची देखरेख करणारी संस्था. योगायोगाने, 2018 पासून त्याच्यावर काउंटरिंग अमेरिकाज अॅडव्हर्सरीज थ्रू सॅन्क्शन्स अॅक्ट (CAATSA) प्रतिबंध लागू करण्यात आले आहेत. 20 व्या पार्टी काँग्रेसनंतर चीनच्या सत्ताधारी वर्गातील काही नियुक्त्या पाया तयार करण्याच्या त्यांच्या प्राधान्यक्रमांचे प्रतिबिंबित करतात.

विज्ञान आणि तंत्रज्ञानासाठी परिसंस्थेचे पालनपोषण

शी यांच्या अहवालात उच्च-गुणवत्तेचा टॅलेंट पूल तयार करण्याची गरज अधोरेखित केली आहे, ज्यासाठी आता एक समान परिसंस्था तयार करण्याचे प्रयत्न सुरू आहेत. शेन्झेन डेव्हलपमेंट अँड रिफॉर्म कमिशनने नुकतीच अत्याधुनिक चिप्सचे उत्पादन, संशोधन आणि विकासासाठी सबसिडी देण्याची योजना जाहीर केली आहे, ज्यांचा यूएस व्यापार प्रतिबंधांमुळे परिणाम झाला आहे. 14व्या पंचवार्षिक योजनेंतर्गत, चीन 2025 पर्यंत देशभरात सुमारे 220 उच्च-तंत्रज्ञान क्षेत्रे तयार करणार आहे, ज्याचा उद्देश महत्त्वाच्या तंत्रज्ञानामध्ये प्रगती करणे आणि जागतिक बाजारपेठेत स्पर्धात्मक असलेल्या वस्तूंचे उत्पादन करणे आहे. हाँगकाँगने टॉप टॅलेंट पास योजना जाहीर केली आहे ज्या अंतर्गत HK $2.5 दशलक्ष (US$318,500) वार्षिक उत्पन्न असलेल्या किंवा जगातील शीर्ष 100 विद्यापीठांपैकी एकातून पदवी प्राप्त केलेल्या आणि किमान तीन वर्षांसह दोन वर्षांचा व्हिसा मंजूर केला जाऊ शकतो. कामाचा अनुभव. ‘रेड-कॅपिटल इकोसिस्टम’ तयार करण्याच्या CPC च्या प्रयत्नांना अलिकडच्या वर्षांत वाफ आली आहे.

चायना सिक्युरिटीज रेग्युलेटरी कमिशन (CSRC) चे अध्यक्ष, Yi Huiman यांनी भांडवल बाजारांना “विज्ञान आणि तंत्रज्ञान नवकल्पना” मधील कंपन्यांसाठी “निधीचे मार्गदर्शन” करण्याचे आवाहन केले. 2019 मध्ये, शांघाय विज्ञान आणि तंत्रज्ञान मंडळाने उच्च-तंत्रज्ञान आणि धोरणात्मक उदयोन्मुख क्षेत्रातील कंपन्यांना वित्तपुरवठा सुलभ करण्याच्या उद्देशाने कार्य सुरू केले आणि सूचीची संख्या 25 वरून 300 पेक्षा जास्त झाली आहे. नोव्हेंबर 2021 मध्ये, बीजिंग स्टॉक मार्केट सुरू झाले. इनोव्हेशन-चालित कंपन्यांमध्ये निधी पुरविण्याच्या उद्देशाने व्यापार. नोव्हेंबर 2022 मध्ये, CSRC चे उपाध्यक्ष फॅंग ​​झिंगाई यांनी या मुद्द्याचा पुनरुच्चार केला की खाजगी इक्विटी कंपन्या आणि उद्यम भांडवल गुंतवणुकीने सेमीकंडक्टर, नवीन ऊर्जा, संगणन आणि फार्मास्युटिकल्सशी संबंधित कंपन्यांना वित्तपुरवठा करून तांत्रिक नवकल्पना पुरवणे आवश्यक आहे.

यूएस सेमीकंडक्टर-नियंत्रण प्रतिबंध या गंभीर क्षेत्रात चीनची प्रतिभा उपाशी ठेवण्याचा प्रयत्न करत असताना, सीपीसीला चिनी चिप कंपन्यांमध्ये महत्त्वाच्या तांत्रिक पदांवर असलेल्या अमेरिकन नागरिकत्वासह चिनी-अमेरिकन लोकांना आकर्षित करण्याचा मोह होऊ शकतो.

शी यांनी चीनच्या “मुलगा आणि मुलींना” त्यांची शक्ती ‘राष्ट्रीय कायाकल्प’ वर केंद्रित करण्यासाठी स्पष्ट आवाहन केले, जो देशाची ऐतिहासिक महानता पुनर्संचयित करण्याचा CPC चा प्रकल्प आहे. शी यांनी वैयक्तिक राष्ट्रीयत्वाची पर्वा न करता चिनी वंशाची संकल्पना मांडली आहे आणि आशा आहे की त्यांची राष्ट्रवादी खेळपट्टी “उगवत्या चीन” मध्ये योगदान देण्यास उत्सुक असलेल्या लोकांसाठी एक जीवावर आघात करेल. चीन-अमेरिकन तंत्रज्ञान स्पर्धेच्या दरम्यान, प्रिन्सटन विद्यापीठ सोडण्याचा आणि शेन्झेन स्थानिक सरकारने स्थापन केलेल्या संशोधन आणि विकास केंद्रासाठी काम करण्यासाठी चीनला जाण्याचा निर्णय जाहीर करणार्‍या जीवशास्त्रज्ञ निएंग यानच्या निर्णयामुळे चिनी लोकांमध्ये खळबळ उडाली आहे. सामाजिक माध्यमे. यूएस-चीन तंत्रज्ञान युद्धादरम्यान तिचे परत येणे देशभक्तीचे कृत्य मानले जात आहे.

प्रतिकूल परिस्थितीतही संधी मिळू शकते. यूएस सेमीकंडक्टर-नियंत्रण प्रतिबंध या गंभीर क्षेत्रात चीनची प्रतिभा उपाशी ठेवण्याचा प्रयत्न करत असताना, सीपीसीला चिनी चिप कंपन्यांमध्ये महत्त्वाच्या तांत्रिक पदांवर असलेल्या अमेरिकन नागरिकत्वासह चिनी-अमेरिकन लोकांना आकर्षित करण्याचा मोह होऊ शकतो. या प्रयत्नात, ते कदाचित तैवानच्या सरकारच्या प्रयोगाचे अनुकरण करत असेल ज्यात त्यांनी मॉरिस चांग (ज्याने नंतर तैवान सेमीकंडक्टर मॅन्युफॅक्चरिंग कंपनीची स्थापना केली) टॅप केले ज्यांना 1980 च्या दशकात टेक्सास इन्स्ट्रुमेंट्समध्ये उच्च पदावर पदोन्नती देण्यात आली होती. सेमीकंडक्टर क्षेत्र तयार करा.

उधळपट्टी करणाऱ्यांना परत आणण्यासाठी शीची देशभक्ती कार्य करेल का? प्रथम, चीन आणि पाश्चिमात्य देशांमधील तीव्र वैचारिक संघर्ष आणि मुक्त अभिव्यक्तीवरील अंकुश आणि कठोर शून्य-COVID धोरणे यासारख्या देशांतर्गत घटकांमुळे परदेशात शिकलेल्या चिनी नागरिकांना चीनमध्ये येण्यापासून आणि प्रगत तंत्रज्ञानाच्या क्षेत्रात काम करण्यापासून रोखू शकते. दुसरे म्हणजे, चीनच्या अर्थव्यवस्थेतील मंदीमुळे परदेशातील प्रतिभांना प्रशिक्षण आणि नियुक्तीसाठी संसाधनांचे वाटप लक्षणीयरीत्या कमी होऊ शकते. शेवटी, तंत्रज्ञान, भांडवल आणि मानवी भांडवल यांसारख्या गंभीर आर्थिक घटकांवरील चीन आणि अमेरिकेचा दृष्टीकोन बदलत असल्याने, बाह्य असुरक्षा कमी करण्यासाठी गंभीर तंत्रज्ञानामध्ये आत्मनिर्भरता प्राप्त करण्याकडे पूर्वीचे ढकलले जाईल.