5G तंत्रज्ञान नावीन्यपूर्णतेचा एक दिवा म्हणून उदयास आले आहे ज्यात अभूतपूर्व वेग, विश्वासार्हता आणि कनेक्टिव्हिटी प्रदान करण्याचे सामर्थ्य आहे. हे तंत्रज्ञान आरोग्य , पायाभूत सुविधा आणि शिक्षणासह विविध क्षेत्रांमध्ये डिजिटल कनेक्टिव्हिटीच्या नव्या युगाची सुरुवात करणारं तंत्रज्ञान आहे. चीन हा जगातील 5G बाजारपेठेतील एक प्रमुख देश आहे , जो जगभरात हे तंत्रज्ञान निर्यात करण्यासाठी त्याच्या डिजिटल सिल्क रोड ( DSR ) उपक्रमाची मदत घेत आहे. त्यामुळे या झपाट्याने वाढणाऱ्या क्षेत्रात चीनच्या वर्चस्वाबद्दल भीती निर्माण झाली आहे आणि अशा परिस्थितीत नवीन तंत्रज्ञानाशी जुळवून घेता येईल आणि मोठ्या प्रमाणावर अंमलबजावणी करता येईल अशा उपायांच्या शक्यतांचा शोध घेणे आवश्यक झाले आहे. ओपन रेडिओ ऍक्सेस नेटवर्क ( O - RAN ) हे पारंपारिक पद्धतींना आव्हान देत प्रभावी पर्याय म्हणून उदयास आले आहे. O-RAN मुळात पारंपारिक रेडिओला प्रवेश नेटवर्कचे सर्व मूलभूत स्तंभ ( रेडिओ , हार्डवेअर आणि सॉफ्टवेअर) एकत्र करते ) म्युच्युअल प्रोटोकॉल आणि इंटरफेस उघडतो. रेडिओ ऍक्सेस नेटवर्क हे वायरलेस टेलिकम्युनिकेशन सिस्टीमचे प्रमुख घटक आहेत. हार्डवेअरला सॉफ्टवेअर घटकांपासून वेगळे करण्यामधील हा धोरणात्मक बदल अधिक संतुलित आणि शाश्वत तंत्रज्ञान परिसंस्था विकसित करण्यात मदत करू शकतो.
O-RAN मुळात पारंपारिक रेडिओ प्रवेश नेटवर्कचे सर्व मूलभूत स्तंभ रेडिओ , हार्डवेअर आणि सॉफ्टवेअर एकत्र करतो आणि म्युच्युअल प्रोटोकॉल आणि इंटरफेस उघडतो.
जोडणीचे मूलभूत स्तंभ
पारंपारिकपणे , टेलिकम्युनिकेशन इन्फ्रास्ट्रक्चरवर मालकी सॉफ्टवेअर आणि हार्डवेअर सोल्यूशन्सचे वर्चस्व आहे जे विशिष्ट कंपनीच्या मालकीच्या प्रणालीशी जवळून जोडलेले आहेत. खरं तर , ही पद्धत खूप प्रभावी आहे. परंतु अनेकदा या सेवा पुरवणारी कंपनी मक्तेदारी प्रस्थापित करते आणि तिला बाह्य प्रणालींशी जोडण्याची परवानगी देत नाही. हे प्रणालीची लवचिकता मर्यादित करते आणि त्याच्या विकासासाठी महत्त्वपूर्ण खर्च देखील जोडते पारंपारिक नेटवर्क ज्यामध्ये हार्डवेअर आणि सॉफ्टवेअर एकमेकांशी जोडलेले आहेत त्याच वेळी , O - RAN मध्ये हे सर्वकाही दिसत नाही. यामुळे एका कंपनीच्या नेटवर्कचे काही भाग इतर कंपन्यांच्या उपकरणांच्या मदतीने चालवता येतो.यामुळे दूरसंचार प्रणालींमध्ये अधिक लवचिकता येते, शोधाची शक्यता वाढते आणि नेटवर्कच्या संरचनेत सहन करण्याची क्षमता वाढते. ही मॉड्युलर प्रणाली कोणत्याही दूरसंचार सेवा प्रदात्याला वेगवेगळ्या कंपन्यांची उपकरणे एकत्र करून वापरण्याची परवानगी देते. O-RAN मध्ये तीन प्रमुख घटक असतात : रेडिओ युनिट (RU), वितरित युनिट (DU) आणि केंद्रीकृत युनिट (CU).
Table 1: O-RAN elements explained
Radio Unit (RU) |
Distributed Unit (DU) |
Centralised United (CU) |
● Radio Transmission and reception ● Software ● Same provider |
● Baseband processing and network orchestration ● Hardware ● Could have different providers |
● Baseband processing and network orchestration ● Hardware ● Could have different providers |
Source: Nokia
इथे हे लक्षात घेणं महत्त्वाचं आहे की O - RAN आणि 5G हे प्रतिस्पर्धी तंत्रज्ञान नाहीत परंतु एकमेकांना पूरक आहेत. 5G म्हणजे नवीन पिढीचे मोबाइल नेटवर्क, जे अभूतपूर्व गती आणि कनेक्टिव्हिटी प्रदान करण्याचे वचन देते. तिथे स्वतःच O - RAN या प्रगतींना समर्थन देणाऱ्या पायाभूत सुविधांवर लक्ष केंद्रित करते. व्यापकपणे सांगायचे तर O - RAN 5G तंत्रज्ञानाच्या प्रगतीला समर्थन देते, त्याची पूर्ण क्षमता पूर्ण करण्यासाठी एक लवचिक आणि स्केलेबल आर्किटेक्चर प्रदान करते. हार्डवेअर आणि सॉफ्टवेअर वेगळे करून, O - RAN 5G नेटवर्कच्या जलद अंमलबजावणीमध्ये मदत करते. नवकल्पना चक्राचा वेग वाढवते आणि विशिष्ट कंपन्यांवरील अवलंबित्व कमी करते एवढेच नाही तर O - RAN चा वापर 5G च्या पुढे जातो. हे मोबाईल तंत्रज्ञानाच्या विविध पिढ्यांसाठी उपयुक्त फायदे प्रदान करते. त्याचा मोकळेपणा हे तत्त्व भविष्यातील वाढीसाठी दार उघडते आणि नेटवर्क लवचिक आणि विकसित होत असलेल्या गरजांना अनुकूल राहते याची खात्री करते.
चीनला लगाम घालण्याचा प्रयत्न?
5G नेटवर्क मोबिलिटी सुलभ करण्यासाठी आणि सेल्युलर आणि वाय - फाय वरून नेटवर्क्समध्ये प्रवेश करण्यासाठी अखंड आणि ओपन रोमिंग प्रदान करण्यासाठी क्लाउड तंत्रज्ञान वापरतात. यापैकी बहुतांश सुविधा Huawei आणि ZTE सारख्या चिनी कंपन्यांनी पुरविल्या आहेत. कारण या कंपन्या 5G पायाभूत सुविधांच्या विकासात आघाडीची भूमिका बजावत आहेत. चीनच्या बेल्ट अँड रोड इनिशिएटिव्हचा एक पैलू म्हणून डिजिटल सिल्क रोडचा वापर करून, चीनने दूरसंचार उपकरणांच्या निर्यातीत लक्षणीय वाढ केली आहे. त्यामुळे जागतिक व्यापारात Huawei चा वाटा 40 टक्क्यांवर पोहोचला आहे. Huawei ने आफ्रिकेत 70 टक्के नेटवर्क तयार केले आहे. यामुळे मोबाईल नेटवर्कची सुरक्षा, भेद्यता आणि भौगोलिक राजकीय प्रभावाबाबत भीती वाढली आहे. चीनच्या मक्तेदारीला विरोध करण्यासाठी ऑस्ट्रेलिया, जपान, ब्रिटन आणि अमेरिका यासारख्या अनेक देशांनी Huawei वर व्यवसाय करण्यास बंदी घातली आहे. बंदी घातली त्याच वेळी 5G तंत्रज्ञान लागू करताना भारताने हळूहळू Huawei ला एकटे पाडले. प्रणाली कोणत्याही एका ठिकाणी अयशस्वी झाल्यास , संपूर्ण नेटवर्क विस्कळीत होण्याची आणि डेटाशी तडजोड होण्याची शक्यता असते. अशा परिस्थितीत पर्यायी उपाय शोधले जात आहेत.
चीनच्या मक्तेदारीला विरोध करण्यासाठी ऑस्ट्रेलिया, जपान, ब्रिटन आणि अमेरिका यासारख्या अनेक देशांनी Huawei वर व्यवसाय करण्यास बंदी घातली आहे.
या चिंतेमध्ये O - RAN तंत्रज्ञानाच्या विकासाकडे नवीन पायाभूत सुविधांचा पर्याय म्हणून पाहिले जाऊ शकते. कोणत्याही एका कंपनीवरीवल अवलंबित्वाचे बंधन काढून टाकून आणि स्पर्धात्मक इकोसिस्टमला चालना देऊन, O - RAN 5G तंत्रज्ञानाच्या प्रवेशाचे लोकशाहीकरण करू शकते आणि चीनच्या वर्चस्वाबद्दलची भीती दूर करू शकते. आज अनेक देश O - RAN वर संशोधन आणि विकासासाठी गुंतवणूक करत आहेत आणि अशा प्रकारे ते दूरसंचार क्षेत्र पूर्णपणे बदलण्यासाठी या तंत्रज्ञानाच्या क्षमतेवर विश्वास व्यक्त करत आहेत.
जागतिक कल
भारतात मोठ्या प्रमाणात मोबाईल वापरकर्ते आहेत आणि त्यांची संख्या झपाट्याने वाढत आहे. अशा परिस्थितीत, भारताला त्याच्या दूरसंचार पायाभूत सुविधांचे आधुनिकीकरण आणि कनेक्टिव्हिटी विस्तारण्यासाठी O - RAN चे धोरणात्मक महत्त्व चांगलेच समजले आहे. रिलायन्स जिओ आणि भारती एअरटेल सारख्या मोठ्या दूरसंचार कंपन्या त्यांचे नेटवर्क कार्यप्रदर्शन सुधारण्यासाठी आणि ग्राहकांच्या तसेच व्यवसायांच्या मागण्या पूर्ण करण्यासाठी O - RAN उपाय शोधत आहेत. शिवाय , भारतीय दूरसंचार नियामक प्राधिकरणाने (TRAI) दूरसंचार उपकरणांच्या स्वदेशी उत्पादनाला चालना देण्यासाठी केलेल्या सल्ल्यासारखे उपक्रम O - RAN च्या नावीन्यपूर्ण आणि दूरसंचार परिसंस्थेला स्वावलंबी बनविण्याच्या व्यापक उद्दिष्टाशी संरेखित करतात.
2023 मध्ये, भारत आणि अमेरिकेने खाजगी आणि सरकारी कंपन्यांमधील भागीदारीद्वारे O - RAN विकसित करण्यासाठी संयुक्त कार्य दलाची स्थापना केली. 5G तंत्रज्ञानातील चीनचे वर्चस्व मोडून काढण्याची गरज ओळखून क्वाड देशांनी म्हणजे अमेरिका, भारत, जपान आणि ऑस्ट्रेलिया यांनी मे 2023 मध्ये O - RAN वर केंद्रित सहकार्य उपक्रम सुरू करण्याची घोषणा केली होती. या देशांनी O - RAN सुरक्षा अहवाल जारी केला होता. या अहवालात पारंपारिक रेडिओ ऍक्सेस नेटवर्क (RAN ) च्या तुलनेत O - RAN चे फायदे , तोटे आणि आव्हाने यांचे विश्लेषण करताना असा निष्कर्ष काढण्यात आला की RAN च्या तुलनेत O - RAN चा वापर दूरसंचार क्षेत्रात सुरक्षा सुधारेल. यातील जोखीम लक्षात घेता कोणताही मूलभूत फरक नाही. या अहवालाचा उपयोग O - RAN मध्ये आणखी गुंतवणूक करण्यासाठी आणि 5G चा पर्याय म्हणून त्याची परिणामकारकता समजून घेण्यासाठी केला जाऊ शकतो. O - RAN ची जागतिक पोहोच वाढवण्यासाठी पलाऊमध्ये क्वाड गुंतवणूक करत आहे. याद्वारे क्वाड देशांना दक्षिण पॅसिफिक प्रदेशात डिजिटल कनेक्टिव्हिटी मजबूत करायची आहे आणि चीनच्या दूरसंचार उपकरणांवरील अवलंबित्व कमी करायचे आहे. O - RAN मधील इतर गुंतवणुकीचा तपशील दुसऱ्या तक्त्यात दिला आहे.
Table 2: Global O-RAN Initiatives
Country |
Department/Company |
Goal |
Germany |
Deutsche Telekom and Vodafone |
To invest in research labs and collaborate with industry partners and academia to advance O-RAN standards and technologies |
Japan |
Rakuten Mobile |
To capitalise on virtualisation and cloud-native technologies to enhance efficiency and scalability |
South Korea |
SK Telecom and KT Corporation |
To conduct trials and pilot projects to evaluate the feasibility and benefits of O-RAN deployment |
United Kingdom |
British Telecom Group and O2 (Telefonica UK) |
To collaborate with technology partners to pilot solutions and demonstrate their potential to enhance network efficiency and service quality |
Government- Department for Digital, Culture, Media and Sport |
To diversify the telecommunications supply chain |
United States |
Multiple Companies- O-RAN Policy Coalition |
To advocate for policies conducive to O-RAN adoption, and to promote competition and innovation. |
Worldwide |
Multiple companies, vendors, and research institutions- ORAN Alliance |
To drive innovation and competitiveness in the telecommunications sector at both national and regional levels through research programs. |
O- RAN डिजिटल कनेक्टिव्हिटीच्या लँडस्केपमध्ये क्रांतिकारक बदलाचे प्रतीक बनले आहे. कनेक्टिव्हिटीचा आकार बदलण्याची त्याची क्षमता त्याच्या मूळ तत्त्वापासून उद्भवते. लेगसी सिस्टमपासून हार्डवेअर आणि सॉफ्टवेअर वेगळे करणे हे पारंपारिकपणे एकमेकांशी जोडलेले घटक एकमेकांपासून वेगळे करून, O - RAN विविध परिसंस्थांसाठी लवचिकता आणि इंटरऑपरेबिलिटी उघडते. यामुळे नावीन्य आणि कार्यक्षमतेचा मार्गही खुला होतो. ही नवीन लवचिकता नेटवर्क ऑपरेटरना विविध कंपन्यांच्या उपकरणांचे मिश्रण वापरण्याचा पर्याय देते ज्यामुळे एक मजबूत आणि स्पर्धात्मक परिसंस्था विकसित होते, ज्यामध्ये केवळ सर्वोत्तम उपायच प्रगती करू शकतात. परिणामी , नवीन खेळाडूंच्या शर्यतीत सामील होण्याची शक्यता वाढते , ज्यामुळे बाजारपेठेत विविधता येते आणि खर्च कमी होतो. O - RAN च्या मानकांवर आधारित दृष्टीकोन संपूर्ण उद्योगात सहयोग आणि परस्पर संबंध सक्षम करते. नवीन तंत्रज्ञानाची त्वरीत आणि मोठ्या प्रमाणावर अंमलबजावणी करण्यास अनुमती देऊन , सहकार्यास प्रोत्साहन देते .
फक्त पैसे वाचवण्यापलीकडे O - RAN नेटवर्कची लवचिकता आणि सुरक्षितता वाढवते कारण त्याची वेगळी रचना भेद्यता ओळखणे आणि त्यावर उपाय करणे सोपे करते. O - RAN लोकशाहीकरण करत आहे कारण ते मोकळेपणा आणि मानकीकरणाला प्रोत्साहन देते , प्रगत कनेक्टिव्हिटी तंत्रज्ञानामध्ये प्रवेश करणे सोपे करते, ज्यामुळे देशांमधील डिजिटल तंत्रज्ञानातील फूट कमी करण्यात मदत होते आणि सेवा नसलेल्या समुदायांना प्रवेश प्रदान करण्यात मदत होते. सुविधा आज जेव्हा दूरसंचार पायाभूत सुविधा इतक्या मोठ्या प्रमाणावर विकसित होत आहेत यामुळे सर्व स्तरांवरील उद्योगातील खेळाडूंना O - RAN द्वारे सक्षम केलेल्या वाढीव नवकल्पना, कार्यक्षमता आणि समावेशाचा फायदा होतो जे शेवटी अधिक परस्परसंबंधित आणि समतावादी डिजिटल भविष्याला आकार देतील.
कनेक्टिव्हिटीमध्ये समानता
O - RAN चा विकास डिजिटल कनेक्टिव्हिटी आणि भू - राजकारणासाठी खूप प्रभावी ठरू शकतो. कंपन्यांच्या विविध परिसंस्थेला चालना देऊन आणि त्यांच्यातील सहकार्याने O - RAN मध्ये स्पर्धा वाढवण्याची, नाविन्य आणण्याची आणि 5G तंत्रज्ञानातील चीनच्या वर्चस्वाला आव्हान देण्याची मोठी क्षमता आहे. जसजसे डिजिटल जग वाढत चालले आहे तसतसे लवचिकता, सुरक्षा आणि लोकशाहीकरणाला प्रोत्साहन देणारे नवीन उपाय शोधण्याला प्राधान्य दिले जाईल. जगभरातील देश ज्या प्रकारे एकमेकांना सहकार्य करत आहेत त्याचे उदाहरण म्हणजे क्वाड देशांमधील परस्पर समन्वय होय. अशा परिस्थितीत, O -RAN हे सहयोगी नवोपक्रमाचे उत्तम उदाहरण बनले आहे. आज जग डिजिटल कनेक्टिव्हिटीच्या युगात पुढे जात असताना O - RAN ही शक्यतांची मशाल बनली आहे जी दूरसंचार क्षेत्राचा आकार बदलू शकते आणि येणाऱ्या पिढ्यांसाठी कनेक्टिव्हिटीच्या नवीन युगाची सुरुवात करू शकते.
तान्या अग्रवाल ऑब्झर्व्हर रिसर्च फाउंडेशनमध्ये रिसर्च इंटर्न होत्या.
The views expressed above belong to the author(s). ORF research and analyses now available on Telegram! Click here to access our curated content — blogs, longforms and interviews.