Author : Ezhil Subbian

Published on Nov 09, 2023 Updated 0 Hours ago

2057 मध्ये जगाची लोकसंख्या 10 अब्ज लोकांपर्यंत पोहोचेल, असा अंदाज युनायटेड नेशन्स (UN) ने व्यक्त केला आहे, ज्यामुळे जगभरातील संसाधनांवर दबाव वाढण्याची शक्यता आहे.

शाश्वत भविष्यासाठी परिवर्तनीय तंत्रज्ञान

I. शाश्वत अन्न प्रणालीचे महत्त्व

2057 मध्ये जगाची लोकसंख्या 10 अब्ज लोकांपर्यंत पोहोचेल, असा अंदाज युनायटेड नेशन्स (UN) ने व्यक्त केला आहे, ज्यामुळे जगभरातील संसाधनांवर दबाव वाढण्याची शक्यता आहे. भारताला, विशेषत:, 204 पर्यंत विकसित अर्थव्यवस्थेत विकसित होण्याचे लक्ष्य असल्याने, भारतासमोर लक्षणीय वाढ आव्हाने आहेत. एकीकडे, सर्वात मोठ्या जागतिक लोकसंख्येकडून ग्राहकांची मागणी वाढत आहे, आणि दुसरीकडे, जीवाश्म इंधनांवर जास्त अवलंबून आहे आणि टिकाऊ उत्पादन पद्धती.

ही वाढती लोकसंख्या टिकवून ठेवण्याचा दबाव वाढत असताना, हवामानातील लवचिकता निर्माण करण्याच्या प्रयत्नांचा एक भाग म्हणून दीर्घकालीन अन्नसुरक्षा सुनिश्चित करण्याची निकड आहे. आपल्या ग्रहाच्या कल्याणासाठी आणि तेथील रहिवाशांच्या आरोग्यासाठी शाश्वत अन्न प्रणाली आवश्यक आहे. जागतिक लोकसंख्या वाढत असताना, पर्यावरणाचा ऱ्हास कमी करताना पौष्टिक आणि सुरक्षित अन्नाची उपलब्धता सुनिश्चित करणे हे सर्वोपरि आहे.

II. स्ट्रिंग बायोचे उपाय: गोलाकार लूप तयार करण्यासाठी किण्वन वापरणे

शाश्वत कृषी उपाय आणि दीर्घकालीन अन्नसुरक्षेच्या या वाढत्या मागणीला प्रतिसाद म्हणून, स्ट्रिंग बायोने एक अग्रगण्य तंत्रज्ञान विकसित केले आहे जे हरितगृह वायू मिथेनचे मौल्यवान उत्पादनांमध्ये रूपांतर करण्यासाठी प्रगत सूक्ष्मजीव किण्वन वापरते, ज्याचा विविध उद्योगांमध्ये वापर केला जाऊ शकतो. कृषी, मानवी पोषण ते पशुखाद्य आणि वैयक्तिक काळजी क्षेत्रांपर्यंत.

तांदूळ उत्पादनामुळे वार्षिक मिथेन उत्सर्जनात सुमारे 10 ते 13 टक्के वाटा आहे आणि त्याचे एकूण हरितगृह वायू उत्पादन आंतरराष्ट्रीय विमान वाहतुकीच्या बरोबरीने आहे.

रूपांतरित मिथेनचा वापर करून, स्ट्रिंग बायोचे तंत्रज्ञान अखंडपणे कृषी पद्धतींमध्ये समाकलित केले जाऊ शकते, पीक उत्पादकता वाढवणे, पीक आरोग्य वाढवणे आणि शेतीतून मिथेनचे उत्पादन कमी करणे. उदाहरणार्थ, तांदूळ हे आशियातील प्रमुख अन्नधान्य पीक आहे आणि जगातील 90 टक्क्यांहून अधिक तांदूळ हे आशिया खंडात 140 दशलक्ष हेक्टर क्षेत्र व्यापतात. याचा अर्थ असा आहे की या पीक उत्पादनातून मोठ्या प्रमाणावर मिथेन उत्सर्जनासाठी आशिया जबाबदार आहे. तांदूळ उत्पादन वार्षिक मिथेन उत्सर्जनात सुमारे 10-13 टक्के योगदान देते आणि त्याचे एकूण हरितगृह वायू उत्पादन आंतरराष्ट्रीय विमान वाहतुकीच्या बरोबरीने ठेवते.

स्ट्रिंगचे कृषी आदान, क्लीनराइज (एक नाविन्यपूर्ण जैव-उत्तेजक आहे जे एक निरोगी बायोएक्टिव्ह कॉम्प्लेक्स तयार करते जे मजबूत वनस्पतिवृद्धी सक्षम करते.) भातशेतीमध्ये त्याचा वापर केल्याने अपवादात्मक परिणाम दिसून आले आहेत, म्हणजे विविध पिकांच्या क्षेत्रीय चाचण्यांमधून उत्पादनात 40 टक्क्यांपर्यंत वाढ झाली आहे. तांदूळमध्ये, आणखी लक्षणीय आणि लक्षणीय परिणाम आहेत: क्लीनराइजचा च्या वापरामुळे प्रक्रिया केलेल्या पिकांमध्ये धान्य उत्पादनात 33-टक्के वाढ होते. याव्यतिरिक्त, क्लीनराइजचा वापर उपचार न केलेल्या पिकांवर मिथेन आणि नायट्रस ऑक्साईड उत्सर्जन अनुक्रमे 60 टक्के आणि 40 टक्के कमी करतो. यामुळे शेतकऱ्यांसाठी तांदळाचे उत्पन्न आणि गुंतवणुकीवरील परतावा (ROI) वाढतो असे नाही तर शेतीतून हरितगृह वायू उत्सर्जन देखील कमी होते. जर आम्ही हे उत्पादन जागतिक धानाच्या 10 टक्के क्षेत्रात लागू करू शकलो, तर आम्ही COP 26 पैकी 23 टक्के वार्षिक मिथेन कमी करण्याचे उद्दिष्ट गाठू शकतो आणि  50 टक्के जागतिक धान क्षेत्रात त्याची अंमलबजावणी हे लक्ष्य ओलांडू शकते.

शिवाय, स्ट्रिंग बायोच्या प्लॅटफॉर्मचा वापर करून उच्च-गुणवत्तेच्या पशुखाद्याचे उत्पादन हे मत्स्यपालन, कुक्कुटपालन आणि स्वाइन फार्मिंग यांसारख्या उद्योगांमधील पोषण स्रोतांची वाढती मागणी पूर्ण करण्यासाठी एक नैतिक आणि शाश्वत उपाय आहे. स्ट्रिंग बायोचे समाधान गोलाकार तत्त्वांचे उदाहरण देते, संसाधनांचा कार्यक्षम वापर सुनिश्चित करते. सक्रियपणे मिथेन उत्सर्जन कमी करून आणि मौल्यवान अनुप्रयोगांसाठी ते पुन्हा वापरून, स्ट्रिंग बायोची प्रक्रिया कचरा आणि पर्यावरणीय प्रभाव कमी करते. हा वर्तुळाकार दृष्टीकोन शाश्वत विकासाच्या तत्त्वांशी संरेखित करतो आणि उद्योग आणि पर्यावरण यांच्यातील सुसंवादी संबंधांना प्रोत्साहन देतो.

स्ट्रिंग बायोचे समाधान हे परिपत्रकतेच्या तत्त्वांचे उदाहरण आहे, जे संसाधनांचा कार्यक्षम वापर सुनिश्चित करते. मिथेन उत्सर्जन सक्रियपणे कमी करून आणि मौल्यवान अनुप्रयोगांसाठी त्याचा पुनर्वापर करून, स्ट्रिंग बायोची प्रक्रिया कचरा आणि पर्यावरणीय परिणाम कमी करते.

शिवाय, स्ट्रिंग बायोच्या तंत्रज्ञानाची स्केलेबिलिटी आणि अनुकूलता याला हरित अर्थव्यवस्थेच्या शोधात एक आकर्षक मालमत्ता बनवते. स्थानिक प्रकियापासून मोठ्या प्रमाणात औद्योगिक अनुप्रयोगांपर्यंत, विविध स्केलवर उपाय लागू केले जाऊ शकतात. ही अनुकूलता विद्यमान पायाभूत सुविधांमध्ये अखंड एकत्रीकरणास अनुमती देते.

पर्यावरणीय फायद्यांव्यतिरिक्त, स्ट्रिंग बायोचे समाधान सकारात्मक सामाजिक प्रभाव आणते, विशेषत: स्थानिक समुदायांसाठी. शेतकरी आणि उपेक्षित गट सुधारित उपजीविका आणि आर्थिक संधी मिळविण्यासाठी उभे आहेत. स्ट्रिंग बायोचे तंत्रज्ञान त्यांच्या ऑपरेशन्समध्ये समाकलित करून, शेतकरी त्यांचे गुंतवणुकीवरील परतावा सुधारू शकतात, त्यांची पीक लवचिकता वाढवू शकतात आणि शाश्वत कृषी पद्धतींमध्ये योगदान देऊ शकतात. हा सर्वसमावेशक दृष्टीकोन स्थानिक अर्थव्यवस्था मजबूत करतो, समुदायांना सशक्त करतो आणि सामाजिक समानता वाढवतो.

III. महत्त्वाच्या भागधारकांसाठी स्केल आणि शिफारसींसाठी आव्हाने

हवामानातील लवचिकतेसाठी नवनवीन तंत्रज्ञानाची क्षमता निर्माण करताना प्रचंड क्षमता आहे, परंतु या उपायांचे प्रमाण वाढवणे ही अनेक आव्हाने आहेत ज्यांचे निराकरण करणे आवश्यक आहे. या तंत्रज्ञानाची पूर्ण क्षमता बंद असलेली चालू करण्यासाठी पायाभूत सुविधा, संशोधन आणि विकासामध्ये भरीव गुंतवणूक करणे अत्यावश्यक आहे. सखोल टेक स्टार्टअप्सच्या स्केलिंग प्रक्रियेला गती देण्यासाठी आवश्यक आर्थिक संसाधने आणि कौशल्य प्रदान करण्यासाठी सरकार, खाजगी उपक्रम आणि संशोधन संस्था यांच्यातील सहयोगात्मक प्रयत्न महत्त्वपूर्ण आहेत.

शिवाय, जटिल आणि खंडित नियामक रचनात्मकदिशादर्शक करणे अतिरिक्त आव्हाने उभी करतात ज्यांना सुव्यवस्थित प्रक्रिया आणि आंतरसरकारी सहकार्याद्वारे मात करणे आवश्यक आहे. स्ट्रिंग बायो सारख्या उपायांचा अवलंब करण्यास गती देण्यासाठी, धोरणकर्त्यांचा पाठिंबा महत्त्वपूर्ण आहे. शाश्वत तंत्रज्ञानाला प्रोत्साहन देणारी आणि त्यांच्या अंमलबजावणीसाठी प्रोत्साहन देणारी अनुकूल धोरणे आणि नियमांची पुरस्कर्ती करणे आवश्यक आहे.

धोरणकर्त्यांनी ऊर्जा आव्हानांना तोंड देण्यासाठी आणि हवामान उद्दिष्टे साध्य करण्यासाठी या नवीन-युग तंत्रज्ञान उपायांचे मूल्य ओळखले पाहिजे.

गुंतवणुकीसाठी आणि नवोपक्रमासाठी सक्षम वातावरण निर्माण करून, प्रमुख कलाकार स्ट्रिंग बायोच्या व्यापक धोरण अंगीकार घेण्याच्या प्रवासाला पाठिंबा देऊ शकतात. शिवाय, सरकारी किंवा खाजगी अनुदान, उद्यम भांडवल किंवा कर्ज वित्तपुरवठा याद्वारे तंत्रज्ञान वाढवण्याशी संबंधित आर्थिक अडचणी आणि गुंतवणूक आव्हाने हाताळणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे. या संदर्भात, नाविन्यपूर्ण निधी यंत्रणा, सार्वजनिक-खाजगी भागीदारी आणि आंतरराष्ट्रीय सहकार्य आवश्यक संसाधने एकत्रित करण्यात महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावू शकतात. गुंतवणुकीसाठी आणि नवोपक्रमासाठी सक्षम वातावरण निर्माण करून, प्रमुख कलाकार स्ट्रिंग बायोच्या व्यापक दृष्टिकोनातून स्वीकार करून.घेण्याच्या प्रवासाला पाठिंबा देऊ शकतात.

शेवटी, आज, या व्यासपीठावरून उत्पादित केलेल्या उत्पादनांची स्थिती केवळ उत्पादनाच्या मूल्यावर आणि अंतिम वापरकर्त्यांना उत्पादनाच्या वापराच्या फायद्यांवर आधारित आहे. मजबूत कार्बन संरचनाची स्थापना (स्थानिक आणि जागतिक स्तरावर) प्रक्रियेत कार्बन बरोबरच्या निर्मिती आणि विक्रीद्वारे अधिक कमाई करण्यास सक्षम करेल, जे या उपायांमधून आणखी मूल्य निर्मिती जोडू शकते.

IV. निष्कर्ष

प्रगत जैवनिर्मिती हे एक गंभीर आणि वाढणारे क्षेत्र आहे जे पेट्रोकेमिकल्सपासून शाश्वत जैव-आधारित सोल्यूशन्समध्ये बदल घडवून आणत आहे. जागतिक स्तरावर जैवनिर्मिती सक्षम करण्यात भारत महत्त्वाची भूमिका बजावू शकतो आणि हे संक्रमण सक्षम करू शकतो. स्ट्रिंग बायोचा प्रवास हा एक उदाहरण म्हणून काम करतो की नावीन्य कसे टिकाऊपणासाठी आणि कमी-कार्बन अर्थव्यवस्थेच्या दिशेने संक्रमणाला चालना देऊ शकते. सर्कुलरिटीच्या वचनबद्धतेसह, स्ट्रिंग बायो केवळ संसाधनांचा वापर अनुकूल करत नाही तर आपल्या अन्न प्रणालीच्या लवचिकता मध्ये देखील योगदान देते, ज्यामुळे अधिक टिकाऊ भविष्यासाठी मार्ग मोकळा होतो.

आमच्यासारखे नवोन्मेषक पुढे जात राहतात, आमची क्षितिजे विस्तृत करत आहेत आणि आमचे दृष्टिकोन सुधारत आहेत, हे स्पष्ट होते की संपूर्ण मूल्य शृंखलामध्ये समर्थन आणि प्रोत्साहनांची एक मजबूत इकोसिस्टम आवश्यक आहे. या सामूहिक मोहिमेद्वारे, आमच्याकडे एका नवीन युगात प्रवेश करण्याची क्षमता आहे जिथे तंत्रज्ञानातील नवकल्पना मोजता येण्याजोग्या पर्यावरणीय आणि सामाजिक प्रभाव मध्ये बदलते.

एझिल सुब्बियन हे स्ट्रिंग बायोचे मुख्य कार्यकारी अधिकारी आणि सह-संस्थापक आहेत.

संजीवनी मार्चा स्ट्रिंग बायोच्या सीईओ कार्यालयात काम करतात.

The views expressed above belong to the author(s). ORF research and analyses now available on Telegram! Click here to access our curated content — blogs, longforms and interviews.