ट्रम्प यांचा दावा आणि अमेरिकन लोकशाहीच्या लवचिकतेची चाचणी

गेल्या महिन्यात 30 मे रोजी डोनाल्ड ट्रम्प यांच्याविरोधातील निकाल दिला गेला. ज्यामध्ये मॅनहॅटनच्या ज्युरींनी त्यांना 34 गुन्ह्यांमध्ये दोषी ठरवले, हा अमेरिकन कायदा आणि राजकारणाच्या इतिहासातील सर्वात निर्णायक क्षणांपैकी एक होता. ट्रम्प आता न्यूयॉर्क राज्यात दोषी आहेत आणि 11 जुलै रोजी संभाव्य शिक्षेच्या प्रतीक्षेत आहेत ज्यामुळे त्यांना चार वर्षे तुरुंगवास होऊ शकतो. 2016 च्या अध्यक्षीय प्रचारादरम्यान पोर्न अभिनेता स्टॉर्मी डॅनियल्सला गुप्तपणे पैसे देण्याच्या योजनेत ट्रम्प यांना दोषी ठरवल्याने आणि माजी अध्यक्षांनी पद सोडल्यानंतर राजकारणाला भेडसावणाऱ्या कायदेशीर आणि राजकीय आव्हानांना आणखी एक वेगळे वळण आले आहे. ज्युरीने खटला वैध ठरवल्यानंतरही दोन दिवसात ९ तासांच्या विचारविनिमयानंतर या प्रकरणावरील कायदेशीर लढाया अद्याप निश्चित झालेल्या नाहीत. आशावादी बाजूने, ट्रम्प यांची कायदेशीर टीम या निकालाविरुद्ध अपील करेल हे निश्चित आहे आणि या निकालानंतर त्यांची लोकप्रियता सुद्धा वाढली आहे, ज्यामुळे एक दीर्घकाळ चाललेली राजकीय लढाई अजून संपलेली नाही हे स्पष्ट झाले.

गेल्या महिन्यात 30 मे रोजी डोनाल्ड ट्रम्प यांच्याविरोधातील निकाल, ज्यामध्ये मॅनहॅटनच्या ज्युरीने त्यांना 34 गुन्ह्यांमध्ये दोषी ठरवले, हा अमेरिकन कायदा आणि राजकारणाच्या इतिहासातील सर्वात निर्णायक क्षणांपैकी एक आहे.

जरी महाभियोगाच्या न्यायालयात दोषी ठरलेले ते पहिले अध्यक्ष असले, तरी रिपब्लिकन पक्षाचे उमेदवार डोनाल्ड ट्रम्प ज्युनियर यांच्या अध्यक्षपदाच्या महत्त्वाकांक्षांच्या भविष्याबद्दल प्रश्न अजूनही प्रलंबित आहेत. यामुळे ट्रम्प यांच्या अध्यक्षपदाच्या संभाव्य शर्यतीतच नव्हे तर ते निवडून आले तर उद्भवणारी कायदेशीर आव्हाने देखील गुंतागुंतीची होतात. ट्रम्प यांनी निवडणूक लढवण्याची निवड केल्यास त्यांच्या उमेदवारीला कोणताही कायदेशीर अडथळा येत नाही, कारण अमेरिकेच्या संविधानात या संदर्भात उमेदवारांसाठी अटी किंवा निकष समाविष्ट केलेले नाहीत.

बहुतेक वादविवाद ट्रम्प तुरुंगात जातील की नाही यावर केंद्रित आहे, जे अशक्य दिसत आहे. न्यूयॉर्कमध्ये, केवळ व्यावसायिक नोंदी खोट्या ठरवल्याबद्दल दोषी ठरलेल्या आणि पूर्वीचा कोणताही गुन्हेगारी इतिहास नसलेल्या व्यक्तींना क्वचितच तुरुंगवासाची शिक्षा सुनावली जाते. त्याऐवजी, दंड किंवा प्रोबेशन यासारख्या शिक्षा अधिक सामान्य आहेत. परिणामी, ट्रम्प यांच्या कायदेशीर लढाया महत्त्वपूर्ण असल्या तरी त्यांच्या उमेदवारीच्या मार्गात कदाचित अडथळा आणू शकणार नाहीत.

जरी निवडणुकांच्या परिणामांवर परिणाम होणार नसला, तरी डोनाल्ड ट्रम्प यांच्या शिक्षेच्या राजकीय परिणामांकडे दुर्लक्ष करता येणार नाही. एकीकडे, दोषी राष्ट्राध्यक्ष त्यांच्या समर्थनासाठी अपात्र असतील , अशी भावना अमेरिकेच्या मतदारांमध्ये वाढत आहे. जनमत चाचण्यांवरून असे दिसून येते की काही राज्यांमध्ये दोषी निर्णयामुळे त्याला महत्त्वपूर्ण मते गमवावी लागू शकतात ज्या राज्यांमध्ये फार कमी फरकाने विजयाची शक्यता असते. एप्रिलमध्ये झालेल्या रॉयटर्स/इप्सोसच्या जनमत चाचण्यांनी असे सूचित केले की चारपैकी एक रिपब्लिकन म्हणाले की जर ट्रम्प यांना फौजदारी खटल्यात दोषी ठरवले गेले तर ते त्यांना मतदान करणे टाळतील. त्याच सर्वेक्षणात, कोणत्याही पक्षाशी संलग्न नसलेल्या 60 टक्के स्वतंत्र मतदारांनी सांगितले की जर ट्रम्प यांना एखाद्या गुन्ह्यासाठी दोषी ठरवले गेले तर ते त्यांना मतदान करणार नाहीत.

काही गोष्टी अपेक्षांच्या अगदी विरुद्ध आहेत, ट्रम्प यांनी कुशलतेने या प्रकरणाला त्यांच्या राजकीय संवादासाठी एक शक्तिशाली साधन बनवले आहे. त्याने आधीच असा दावा केला आहे की कोलंबियामध्ये जन्मलेले न्यायाधीश त्यांचा "द्वेष" करतात, न्यायाधीशांच्या पार्श्वभूमीवर आधारित एक पूर्वग्रह सूचित करतात, जो अमेरिकेतील वंशाबद्दलच्या तीव्र राजकीय वादाच्या वक्तव्यात खेळतो. "अतिशय निष्पाप माणूस" या निकालाच्या ठळक वैशिष्ट्यांनंतर लगेचच ट्रम्प यांनी केलेल्या दाव्याने स्विंग मतदार आणि रिपब्लिकनच्या मोठ्या गटाला खरोखरच धक्का बसला आहे, त्यांना असे वाटते की न्यूयॉर्कच्या खटल्यांनी जाणीवपूर्वक गैरवर्तन आणि गुन्हेगारी यांच्यातील रेषा अस्पष्ट केली गेली आहे हा एक महत्त्वाचा फरक आहे जो 11 जुलैच्या कारवाई च्या निकालाला आकार देण्यात निर्णायक ठरू शकतो. ट्रम्प यांच्या शिक्षेचा वापर आता अपील करून कायदेशीर व्यवस्थेचे उल्लंघन करण्यासाठी आणि त्यांचा पाठिंबा वाढवण्यासाठीचा लाभ घेण्यासाठी एक धोरण म्हणून केला जाऊ शकतो. पक्षपाती कायदेशीर प्रक्रियेचा बळी म्हणून स्वतःला चित्रित करून, ट्रम्प यांचे उद्दिष्ट त्यांच्या अनुयायांकडून जास्तीत जास्त पाठिंबा मिळवणे हे आहे. हे मतभेद दोषसिद्धीमुळे मतांची संभाव्य हानी आणि लक्ष्यित राजकीय संदेशाद्वारे त्यांचा पाया तयार करतात.ट्रम्प यांच्या कायदेशीर समस्यांचा त्यांच्या राजकीय भविष्यावर होणारा गुंतागुंतीचा आणि अनपेक्षित परिणाम अधोरेखित करते.

काही गोष्टी अपेक्षांच्या अगदी विरुद्ध आहेत,ट्रम्प यांनी कुशलतेने या प्रकरणाला त्यांच्या राजकीय संवादासाठी एक शक्तिशाली साधन बनवले आहे.

डोनाल्ड ट्रम्प यांच्या प्रचार मोहिमेच्या अधिकृत संकेतस्थळावर निधी उभारणीच्या भावनिक आवाहनात अचानक वाढ झाली, अगदी निकाल जाहीर झाल्यानंतर काही वेळातच ती वाढ कोसळली. ट्रम्प मोहिमेचे वरिष्ठ सल्लागार ब्रायन ह्यूजेस यांनी नोंदवले की त्यांच्या डिजिटल निधी उभारणी प्रणालीने दोषसिद्धीनंतर विक्रमी संख्येने समर्थकांचा अनुभव घेतला. राष्ट्राध्यक्षपदावर आपले पुनरागमन रोखण्यासाठी सर्व सरकारी यंत्रणांचा वापर करणाऱ्या व्यवस्थेविरुद्ध वैयक्तिक लढा म्हणून ट्रम्प आपल्या कायदेशीर लढायांना कुशलतेने सामोरे जात आहेत. दोन महाभियोगांमध्ये ट्रम्प यांना दोषी ठरवण्याचे अयशस्वी प्रयत्न झाल्यानंतर आणि त्यांच्या अनेक प्रमुख सदस्यांनी 2020 च्या निवडणुकीत घोटाळ्याच्या त्यांच्या दाव्यांचा पुनरुच्चार केल्यानंतर, GOP च्या प्रतिसादावरून असे सूचित होते की ट्रम्पप्रती पक्षाच्या निष्ठेच्या मर्यादा तपासल्या गेल्या आहेत. या अतूट पाठिंब्यामुळे असे सूचित होते की ट्रम्प यांच्या संभाव्य दुसऱ्या कार्यकाळात त्यांच्या पहिल्या कार्यकाळातील गोंधळापेक्षा कमी अडथळे असू शकतात.

ट्रम्प हे एका अत्यंत गुंतागुंतीच्या परिस्थितीचे प्रतिनिधित्व करतात, जिथे बळी पडणे आणि संस्थात्मक शक्तींविरोधातील अवज्ञा यांचे वर्णन त्यांच्या आधारासह खोलवर प्रतिध्वनित होते, ज्यामुळे मतदारांचे ध्रुवीकरण होते आणि लोकशाहीची स्थिरता धोक्यात येते. या निकालानंतर ट्रम्प समर्थकांनी वापरलेल्या भाषेमुळे अधिक तीव्र चिंता निर्माण झाली आहे, ज्यामुळे कायदा आणि सुव्यवस्था आणि अमेरिकेने शतकानुशतके कायम ठेवलेल्या लोकशाही मूल्यांना धोका निर्माण झाला आहे. उदारमतवादाचा रिपब्लिकन राजकारणावर लक्षणीय प्रभाव असलेले दिवस संपल्याचे दिसते. ट्रम्प यांच्या घोटाळ्याच्या खटल्याच्या आरोपांमुळे ट्रम्प समर्थकांकडून हिंसक प्रतिक्रिया येण्याची शक्यता आहे. लोकशाही उलथवून टाकण्याच्या आणि न्यायालयीन अधिकाऱ्यांना हानी पोहोचवण्याच्या धमक्यांसह निकालानंतर त्यांच्या समर्थकांनी केलेल्या हिंसक वक्तव्यांमुळे सध्याच्या राजकीय वातावरणाची अस्थिरता देखील अधोरेखित होते. तथापि, ट्रम्प यांच्यावरील न्यायालय-प्रेरित बंदी आदेश लागू आहे आणि निकालाची प्रतीक्षा आहे हे लक्षात घेता, संयमी समर्थक वर्तन अपेक्षित आहे. संभाव्य परिणामांचे अमेरिकन लोकशाहीच्या स्थिरतेवर आणि अखंडतेवर दूरगामी परिणाम होऊ शकतात.

अमेरिकेच्या न्यायव्यवस्थेची आणि लोकशाहीच्या मुळांच्या सखोलतेची परीक्षा घेऊ शकणाऱ्या परिस्थितीत, अमेरिका अशा एका वळणावर आहे, जिथे दोन संभाव्य अध्यक्ष व्हाईट हाऊससाठी झुंज देत आहेत. इतिहास आपल्याला दाखवतो की संस्थांनी भूतकाळातील राष्ट्रपतींच्या वैयक्तिक नैतिक अपयशांकडे दुर्लक्ष केले असले तरी ते विश्वासघातांना पद्धतशीर क्षमा करतात. शपथ घेऊन खोटे बोलल्याबद्दल बिल क्लिंटन आणि डोनाल्ड ट्रम्प या दोघांनाही गंभीर परिणामांना सामोरे जावे लागले.

अमेरिकेच्या न्यायव्यवस्थेची आणि लोकशाहीच्या मुळांच्या सखोलतेची परीक्षा घेऊ शकणाऱ्या परिस्थितीत, अमेरिका अशा एका वळणावर आहे, जिथे दोन संभाव्य अध्यक्ष व्हाईट हाऊससाठी झुंज देत आहेत.

अमेरिकेची संस्थात्मक चौकट मजबूत असली तरी ती अशा संकटांच्या उलथापालथीपासून मुक्त नाही. या घटनेमुळे अमेरिकन संस्थात्मवाद सहजासहजी हलू शकत नसला तरी, त्याच्या यंत्रणेच्या ताकदीचा अर्थ असा आहे की या 'वादळी' अनिश्चिततांमधून मार्गक्रमण करणे अधिकाधिक गुंतागुंतीचे होते. अभूतपूर्व आव्हानांचा सामना करताना लोकशाहीची तत्त्वे पाळत असल्याने या संस्थांच्या लवचिकतेची गंभीर चाचणी घेतली जाईल. शेवटी, हा प्रसंग एकतर अमेरिकन लोकशाहीच्या सामर्थ्याची पुष्टी करेल किंवा तिच्या दुर्बलता उघड करेल.

---

विवेक मिश्रा हे ऑब्झर्व्हर रिसर्च फाउंडेशनचे फेलो आहेत.

पंकज फणसे हे जवाहरलाल नेहरू विद्यापीठात CIPOD चे डॉक्टरेट स्कॉलर आहेत.

• International Affairs
• USA and Canada
• 2016 Presidential campaign
• Donald Trump
• Manhattan jury
• Trump Conviction
• Trump legal battles
• US Politics

The views expressed above belong to the author(s). ORF research and analyses now available on Telegram! Click here to access our curated content — blogs, longforms and interviews.